ગીર સોમનાથ જિલ્લામાં પોલીસ તંત્ર દ્વારા આરોગ્ય ક્ષેત્રની એક ગંભીર અનિયમિતતા સામે મોટો પર્દાફાશ કરવામાં આવ્યો છે.
માન્ય ડિગ્રી કે લાયસન્સ વિના ગેરકાયદે રીતે ક્લિનિક ચલાવતા તથા એલોપેથીક દવાઓ આપતા બોગસ ડોક્ટરને ખાસ કામગીરી કરતી SOG (સ્પેશિયલ ઓપરેશન ગ્રૂપ) ટીમે ઝડપી પકડ્યો છે. આરોગ્ય સાથે સીધો ખેલખલેલ કરતી આવી પ્રવૃત્તિ સામે કડક પગલાં લેવાતા વિસ્તારમાં ચચા ફેલાઈ ગઈ છે.
કાર્યરત પોલીસ અધિકારીઓની ભૂમિકા
આ કાર્યવાહી જૂનાગઢ વિભાગના પોલીસ મહાનિરીક્ષક નિલેશ જાજડીયા અને ગીર સોમનાથ જિલ્લાના પોલીસ અધિક્ષક જયદીપસિંહ જાડેજાના માર્ગદર્શન હેઠળ અમલમાં મૂકવામાં આવી હતી. સમગ્ર ઓપરેશનની દિશા-દશા SOGના ઇન્ચાર્જ પોલીસ ઇન્સ્પેક્ટર એન.એ. વાઘેલાએ નક્કી કરી હતી. તેમની આગેવાની હેઠળ હેડ કોન્સ્ટેબલ ગોપાલસિંહ મોરી અને કોન્સ્ટેબલ મેહુલસિંહ પરમાર પેટ્રોલિંગ દરમિયાન પ્રાપ્ત ખાનગી માહિતીના આધારે સક્રિય થયા હતા.
પોલીસે કાર્યમાં પારદર્શિતા રહે તે માટે અને આરોગ્ય સંબંધિત તપાસ ચોક્કસ રહે તે હેતુથી મેડિકલ ઓફિસર ડૉ. મહેશ આર. પઢીયારને સાથમાં રાખીને દરોડો પાડ્યો હતો.
મુળદ્વારકા ગામે ક્લિનિકનો ભાંડો ફોડાયો
ખાનગી સૂત્રો પાસેથી મળેલી માહિતીના આધારે SOGની ટીમે કોડીનાર પોલીસ સ્ટેશન વિસ્તારના મુળદ્વારકા ગામે દરોડો પાડ્યો. ત્યાં એક વ્યક્તિ કોઈપણ પ્રકારની માન્ય ડિગ્રી કે સર્ટિફિકેટ વિના ડોક્ટરી કરતા હોવાનું સામે આવ્યું.
ક્લિનિકમાં દર્દીઓને ઇન્જેક્શન અપાતા હતા, દવાઓ લખવામાં આવતી હતી અને વિવિધ એલોપેથીક દવાઓ આપવામાં આવતી હતી. સામાન્ય ગ્રામ્યજનતા માટે આ所谓 “ડોક્ટર” આશાનું કેન્દ્ર હતો, પરંતુ વાસ્તવમાં તે તેમના આરોગ્ય માટે ગંભીર જોખમ ઉભું કરી રહ્યો હતો.
મુદામાલ કબજે
દરોડા દરમિયાન પોલીસને વિવિધ પ્રકારની એલોપેથીક દવાઓ, ઇન્જેક્શનની શિશીઓ, સિરપની બોટલો સહિત કુલ 37 આર્ટિકલ કબજે મળ્યા હતા. કબજે કરાયેલા દવાઓ અને સામગ્રીની કિંમત અંદાજે રૂ. 8,914/- જેટલી હતી.
આ મુદામાલમાં એન્ટિબાયોટિક દવાઓ, પેઇન કિલર, તાવ-ખાંસીની દવાઓ, સ્ટેરોઇડ ઈન્જેક્શન વગેરે સામેલ હોવાનું પ્રાથમિક તપાસમાં જાણવા મળ્યું છે. આ તમામ દવાઓ સામાન્ય રીતે માત્ર લાયસન્સ ધરાવતા મેડિકલ પ્રેક્ટિશનર જ આપી શકે છે.
બોગસ ડોક્ટરોનો ખતરો
બોગસ ડોક્ટરો દ્વારા ચાલતી આવી ગેરકાયદેસર પ્રેક્ટિસ માત્ર કાનૂની ગુનો નથી, પરંતુ માનવ જીવન માટે મોટું જોખમ છે. યોગ્ય ડિગ્રી વગરનો વ્યક્તિ દવાઓ આપે તો તે દર્દીની તબિયત વધુ ખરાબ કરી શકે છે. ખોટો ઈન્જેક્શન કે દવાના સાઇડ-ઇફેક્ટથી દર્દીની જાન પણ જઈ શકે છે.
વિશેષ કરીને ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં જ્યાં આરોગ્ય સુવિધાઓ ઓછી છે, ત્યાં આવા બોગસ ડોક્ટરો લોકોની મજબૂરીનો લાભ લઈ પોતાનો ખિસ્સો ગરમ કરે છે. લોકો પણ અજાણપણે તેમની પાસે સારવાર માટે જાય છે, કારણ કે તેમને તાત્કાલિક સહાયતા મળે છે. પરંતુ લાંબા ગાળે તેઓ જીવલેણ સાબિત થાય છે.
કાયદેસર પગલાં
આ કેસમાં બોગસ ડોક્ટર સામે ગુનો દાખલ કરવામાં આવ્યો છે. કયા કલમ હેઠળ કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે તે હજી જાહેર થયું નથી, પરંતુ સામાન્ય રીતે આવા કેસમાં Indian Medical Council Act, Drugs and Cosmetics Act તથા IPCની વિવિધ કલમો હેઠળ કાર્યવાહી કરવામાં આવે છે.
પોલીસે આ મામલે કડક સંદેશ આપ્યો છે કે કોઈપણ વ્યક્તિ માન્ય ડિગ્રી વિના ડોક્ટરી કરતા ઝડપાશે તો તેના પર કડક કાનૂની કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.
જાહેર જનતાને ચેતવણી
SOGની ટીમે જનતાને પણ ચેતવણી આપી છે કે તેઓ પોતાની સારવાર માટે માત્ર માન્ય ડિગ્રી ધરાવતા અને નોંધાયેલા ડોક્ટર પાસે જ જાય. આજકાલ ઈન્ટરનેટ પરથી મળતી જ્ઞાનની થોડી માહિતી લઈને ઘણા લોકો પોતાને ડોક્ટર ગણે છે, પરંતુ વાસ્તવમાં આ માનવ જીવન સાથે રમખાણ જ છે.
વિસ્તારના લોકોની પ્રતિક્રિયા
મુળદ્વારકા ગામના લોકોમાં આ ઘટનાને લઈને મિશ્ર પ્રતિક્રિયા જોવા મળી છે. કેટલાકે જણાવ્યું કે બોગસ ડોક્ટર ગામમાં વર્ષોથી કાર્યરત હતો અને નાના રોગોમાં તાત્કાલિક સારવાર આપતો હતો. પરંતુ જ્યારે તેનો પર્દાફાશ થયો ત્યારે ગામના લોકોમાં આઘાત ફેલાયો.
બીજા કેટલાક લોકોએ પોલીસની કામગીરીની પ્રશંસા કરી અને જણાવ્યું કે આ પગલાંથી ગામમાં લોકોની સલામતી વધશે. હવે લોકો વધુ સાવધ રહેશે અને સાચા ડોક્ટરો પાસે જ સારવાર માટે જશે.
ગુજરાતમાં બોગસ ડોક્ટરોની સમસ્યા
ગુજરાત રાજ્યમાં બોગસ ડોક્ટરોની સમસ્યા નવી નથી. દર વર્ષે અનેક જગ્યાએ આવા ડોક્ટરો ઝડપાય છે. ખાસ કરીને ગ્રામ્ય અને દુરના વિસ્તારોમાં તેઓ સરળતાથી કાર્યરત રહે છે, કારણ કે ત્યાં સરકારની આરોગ્ય સુવિધાઓ મર્યાદિત હોય છે.
રાજ્ય આરોગ્ય વિભાગ દ્વારા પણ આવા બોગસ ડોક્ટરો સામે અભિયાન ચલાવવામાં આવે છે. પરંતુ તેઓ પકડાઈ જતાં ફરીથી નવા ગામમાં જઈને પ્રેક્ટિસ શરૂ કરે છે. આથી કડક કાયદેસર સજાની જરૂર છે જેથી તેઓ ફરીથી આવી હરકતો ન કરી શકે.
સમાજમાં સંદેશ
આ ઘટનાએ ફરી એકવાર સાબિત કર્યું છે કે લોકોનું આરોગ્ય એ કોઈ પણ રીતે પ્રયોગ માટેનું સાધન નથી. સાચા ડોક્ટરો વર્ષો સુધી અભ્યાસ કરે છે, કડક પરીક્ષાઓ આપે છે અને લાયસન્સ મેળવે છે. જ્યારે બોગસ ડોક્ટર કોઈ જ તાલીમ વગર ફક્ત પૈસા કમાવાની લાલચમાં લોકોની સાથે છેતરપિંડી કરે છે.
SOGની આ કામગીરીથી સમાજમાં સ્પષ્ટ સંદેશ ગયો છે કે ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓને કોઈપણ રીતે છૂટછાટ નહીં મળે.
ઉપસંહાર
ગીર સોમનાથ જિલ્લામાં ઝડપાયેલા આ બોગસ ડોક્ટરની ઘટના એ ચેતવણી સમાન છે. લોકો માટે જરૂરી છે કે તેઓ પોતાની સારવાર માટે કદી પણ અજાણ્યા અથવા શંકાસ્પદ વ્યક્તિ પાસે ન જાય. સરકાર અને પોલીસ વિભાગે પણ આવી પ્રવૃત્તિઓને સમૂળે નાબૂદ કરવા માટે સતત દેખરેખ રાખવી જોઈએ.
જીવન સૌથી કિંમતી છે અને તેને બોગસ ડોક્ટરોના હાથમાં મૂકવું એ ગંભીર બેદરકારી છે. આ માટે પોલીસની કામગીરીને સમાજે વધાવી લેવી જોઈએ અને ભવિષ્યમાં આવા કેસો ન બને તેની ચિંતનશીલ તકેદારી લેવી જરૂરી છે.
