શહેરી વિકાસ વર્ષ ૨૦૨૫ની ઉજવણીને યાદગાર બનાવવા માટે ગુજરાતભરમાં વિવિધ કાર્યક્રમો યોજાઈ રહ્યા છે. આ શ્રેણીમાં જામનગર મહાનગરપાલિકાએ વિશેષ રીતે સ્ટ્રીટ ફૂડ ફેરિયાઓ માટે એક મહત્વપૂર્ણ તાલીમ કાર્યક્રમનું આયોજન કર્યું. તા. ૨૨ સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૫, સોમવારના રોજ શ્રી એમ. પી. શાહ મ્યુનિસિપલ ટાઉન હોલ, જામનગર ખાતે યોજાયેલ આ કાર્યક્રમ માત્ર એક તાલીમ પૂરતો મર્યાદિત રહ્યો ન હતો, પરંતુ તેમાં શહેરી વિકાસ, રોજગારી, આરોગ્ય, સ્વચ્છતા તથા આત્મનિર્ભરતા જેવા અનેક મુદ્દાઓને આવરી લેવામાં આવ્યા હતા.
કાર્યક્રમમાં ઉપસ્થિત મહાનુભાવો
કાર્યક્રમને ભવ્યતા આપતા અનેક અધિકારીશ્રીઓ ઉપસ્થિત રહ્યા.
-
માનનીય નાયબ કમિશ્નરશ્રી ડી. એ. ઝાલા – જેમણે તાલીમ કાર્યક્રમનું ઉદ્ઘાટન કરીને મહાનગરપાલિકાની પ્રાથમિકતાઓ અને શહેરી વિકાસ વર્ષના હેતુઓ પર પ્રકાશ પાડ્યો.
-
માનનીય આસિસ્ટન્ટ કમિશ્નર (વહીવટ) શ્રી બી. એન. જાની – જેમણે ફેરિયાઓને સરકારશ્રીની સહાય યોજનાઓ અંગે માર્ગદર્શન આપ્યું.
-
ડેપ્યુટી ઈજનેરશ્રી અશોકભાઈ જોષી – જેમણે PMAY 2.0, PM SVANidhi 2.0 સહિતની યોજનાઓની વિગતવાર સમજૂતી આપી.
-
મેડીકલ ઓફિસર ઓફ હેલ્થ શ્રી ગોરી – જેમણે આરોગ્ય અને ખાદ્ય સલામતીના મુદ્દાઓને સરળ ભાષામાં સમજાવ્યા.
-
પ્રોજેક્ટ ઓફિસરશ્રી પૃથ્વીબેન – જેમણે કાર્યક્રમનું સંચાલન અને તાલીમના વિવિધ ભાગોને સુવ્યવસ્થિત રીતે રજૂ કર્યા.
આ ઉપરાંત, મહાનગરપાલિકાના અન્ય અધિકારીઓ, સ્ટાફ તથા ૬૩૬ જેટલા સ્ટ્રીટ ફૂડ ફેરિયાઓ કાર્યક્રમમાં ઉત્સાહપૂર્વક હાજર રહ્યા.
PM SVANidhi યોજના : એક સંક્ષિપ્ત પરિચય
PM Street Vendor’s AtmaNirbhar Nidhi (PM SVANidhi) યોજના ૨૦૨૦માં પ્રધાનમંત્રી દ્વારા શરૂ કરવામાં આવી હતી. આ યોજનાનો હેતુ શહેરોમાં નાના વેચાણકર્તાઓ, ફેરિયાઓ તથા સ્ટ્રીટ ફૂડ વેન્ડર્સને વ્યાજ સહાયિત લોન, ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન માટે પ્રોત્સાહન અને સક્ષમ બનાવવાનો છે.
વિશેષતાઓ :
-
પ્રથમ તબક્કામાં ₹૧૦,૦૦૦ સુધીની વર્કિંગ કેપિટલ લોન.
-
નિયમિત ચુકવણી પર બીજા તબક્કામાં ₹૨૦,૦૦૦ અને ત્યારબાદ ₹૫૦,૦૦૦ સુધીની લોન.
-
ડિજિટલ પેમેન્ટ પ્રોત્સાહન – દરેક ટ્રાન્ઝેક્શન પર કેશબેક.
-
સ્વચ્છતા અને કાનૂની માન્યતા – શહેરોમાં સગવડભર્યા ધંધા માટે સહકાર.
આ યોજના માત્ર નાણાકીય સહાય પૂરતી મર્યાદિત નથી, પરંતુ તેનો મુખ્ય હેતુ ફેરિયાઓને નિયત ઓળખ, તાલીમ અને સક્ષમતા પ્રદાન કરવાનો છે.
તાલીમ કાર્યક્રમની હાઇલાઇટ્સ
૧. FSSAI ટ્રેનર દ્વારા ખાદ્ય સલામતીનું માર્ગદર્શન
**ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ્સ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (FSSAI)**ના ટ્રેનરે તમામ હાજર સ્ટ્રીટ ફૂડ ફેરિયાઓને ખાદ્ય પદાર્થોની સ્વચ્છતા, સંગ્રહ, તૈયાર કરવાની પદ્ધતિ અને ગ્રાહકો સુધી પહોંચાડવાની પ્રક્રિયામાં અપનાવવાના નિયમો વિશે વિગતવાર સમજ આપી.
મુખ્ય મુદ્દા :
-
હાથે દસ્તાના, માસ્ક અને ઢાંકણાનો ઉપયોગ.
-
પીવાના પાણીની શુદ્ધતા.
-
કચરાની યોગ્ય રીતે નિકાલ કરવાની રીત.
-
ખાદ્ય પદાર્થોને ખુલ્લામાં ન રાખવા પર ભાર.
-
નિયમિત આરોગ્ય તપાસણીનું મહત્વ.
૨. ડેપ્યુટી ઈજનેરશ્રી અશોકભાઈ જોષીનું માર્ગદર્શન
તેમણે PMAY 2.0 (Pradhan Mantri Awas Yojana), PM SVANidhi 2.0 તથા સરકારશ્રીની અન્ય યોજનાઓ જેવી કે આયુષ્માન ભારત, ઉજ્જ્વલા યોજના, જળજીવન મિશન વગેરેની વિશદ માહિતી આપી.
તેમણે સમજાવ્યું કે સરકારનો મુખ્ય હેતુ માત્ર નાણાંકીય સહાય આપવાનો નથી, પરંતુ દરેક નાગરિકને ગૌરવપૂર્ણ જીવન જીવવા માટેની સુવિધાઓ પ્રદાન કરવાનો છે.
૩. તાલીમ કીટનું વિતરણ
કાર્યક્રમ દરમિયાન ૫ સ્ટ્રીટ ફૂડ ફેરિયાઓને પ્રતીકાત્મક રીતે તાલીમ કીટ આપવામાં આવી. આ કીટમાં :
-
એપ્રન
-
હાથમોજાં
-
હેરનેટ
-
સ્ટોરેજ કન્ટેનર
-
સ્વચ્છતા જાળવવા માટેના સાધનો
આ કીટ દ્વારા ફેરિયાઓને ખોરાકમાં સ્વચ્છતા જાળવવાનો સંદેશ આપવામાં આવ્યો.
કાર્યક્રમમાં ફેરિયાઓની હાજરી અને ઉત્સાહ
કાર્યક્રમમાં ૬૩૬ જેટલા સ્ટ્રીટ ફૂડ ફેરિયાઓ હાજર રહ્યા. તેમની હાજરી એ સાબિત કરે છે કે લોકો હવે સ્વચ્છતા અને કાનૂની વ્યવસ્થા અપનાવવા માટે ઉત્સુક છે. ઘણા ફેરિયાઓએ પોતાના અનુભવ શેર કર્યા કે કેવી રીતે PM SVANidhi યોજનાથી તેમને વ્યવસાયમાં નવો વેગ મળ્યો છે.
શહેરી વિકાસ વર્ષ ૨૦૨૫ સાથેનો સંબંધ
શહેરી વિકાસ વર્ષ ૨૦૨૫ અંતર્ગત સ્વચ્છતા, આરોગ્ય, આત્મનિર્ભરતા અને ટકાઉ વિકાસ પર વિશેષ ભાર મુકવામાં આવ્યો છે. આ તાલીમ કાર્યક્રમ એનો એક અદ્ભુત ઉદાહરણ છે કે કેવી રીતે શહેરના નાના ફેરિયાઓને પણ વિકાસની મુખ્યધારા સાથે જોડવામાં આવી રહ્યા છે.
સામાજિક અને આર્થિક પ્રભાવ
-
આરોગ્યની દ્રષ્ટિએ – સ્વચ્છ ખોરાક ઉપલબ્ધ થવાથી શહેરના નાગરિકો તંદુરસ્ત રહેશે.
-
આર્થિક દ્રષ્ટિએ – લોન સહાયથી ફેરિયાઓ પોતાના ધંધાને વિસ્તારી શકશે.
-
સામાજિક દ્રષ્ટિએ – ફેરિયાઓને માન્યતા મળવાથી તેઓ સમાજમાં ગૌરવભેર જીવન જીવી શકશે.
-
શહેરી દ્રષ્ટિએ – વ્યવસ્થિત ફેરિયા વ્યવસાયથી શહેરમાં વ્યવસ્થા, સ્વચ્છતા અને સુવિધા વધશે.
અધિકારીઓના સંદેશા
-
નાયબ કમિશ્નર ડી. એ. ઝાલા : “જામનગર મહાનગરપાલિકા હંમેશાં નાગરિકોના કલ્યાણ માટે પ્રતિબદ્ધ રહી છે. ફેરિયાઓ શહેરના આર્થિક જીવનરક્ત છે.”
-
અસી. કમિશ્નર બી. એન. જાની : “PM SVANidhi યોજના નાના વેપારીઓને મોટી તક આપે છે. તેઓએ તેનો લાભ લેવો જોઈએ.”
-
મેડિકલ ઓફિસર ગોરી : “સ્વચ્છતા એ આરોગ્યની ચાવી છે. ફેરિયાઓ સ્વચ્છતા અપનાવે તો નાગરિકો નિરોગી રહેશે.”
ભવિષ્યની દ્રષ્ટિ
આ પ્રકારના તાલીમ કાર્યક્રમો દ્વારા સરકારનું સ્વપ્ન છે કે :
-
દરેક શહેરમાં સ્વચ્છ, સુરક્ષિત અને વ્યવસ્થિત સ્ટ્રીટ ફૂડ કલ્ચર વિકસે.
-
દરેક ફેરિયો આત્મનિર્ભર અને ડિજિટલ લેનદેનમાં કુશળ બને.
-
શહેરી વિકાસ માત્ર રસ્તા-મકાનોમાં જ નહીં પરંતુ માનવ સંસાધન અને જીવનશૈલીમાં પણ દેખાય.
નિષ્કર્ષ
તા. ૨૨/૦૯/૨૦૨૫ના રોજ યોજાયેલ જામનગર મહાનગરપાલિકાનો આ PM SVANidhi તાલીમ કાર્યક્રમ માત્ર એક દિવસની ઘટના ન હતી, પરંતુ તે શહેરી વિકાસના નવા અધ્યાયની શરૂઆત હતી. ૬૩૬ ફેરિયાઓની હાજરી, અધિકારીઓનું માર્ગદર્શન અને તાલીમ કીટનું વિતરણ એ સાબિત કરે છે કે સરકાર અને નાગરિકો મળીને જ સાચો વિકાસ સંભવ છે.
