ભારતના પ્રાચીન ઇતિહાસમાં લોથલ એ માત્ર એક ભૂગોળીય સ્થાન નહીં પરંતુ એક સંસ્કૃતિનું અરીસું, એક સમૃદ્ધ વેપાર પરંપરાનું કેન્દ્ર અને ભારતીય સમુદ્ર શક્તિનું જીવંત પ્રતીક છે. સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિના આ ઐતિહાસિક નગરને આજના યુગમાં ફરી જીવંત બનાવવા માટે ભારત સરકાર દ્વારા વિશાળ સપના સાથે **નેશનલ મેરિટાઇમ હેરિટેજ કૉમ્પ્લેક્સ (NMHC)**નું નિર્માણ હાથ ધરવામાં આવ્યું છે. અંદાજે ₹4500 કરોડના ખર્ચે ઉભું થતું આ કૉમ્પ્લેક્સ ભારતના ઇતિહાસ, વેપાર, સંસ્કૃતિ અને વૈશ્વિક જોડાણોની સાક્ષી બનશે.
આ ભવ્ય પ્રોજેક્ટની સમીક્ષા બેઠક તથા નિરીક્ષણ માટે વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદી 20 સપ્ટેમ્બરનાં રોજ લોથલ ખાતે આવી રહ્યા છે. આ પ્રસંગે પ્રોજેક્ટની અત્યારસુધીની પ્રગતિની વિગતવાર સમીક્ષા કરાશે અને આગામી કામોની રૂપરેખા નક્કી કરાશે.
લોથલ: સમુદ્રી શક્તિનું અખૂટ પ્રતીક
લોથલ એ હડપ્પન યુગનું એવું શહેર છે જે આજે પણ ભારતના સમુદ્રી ગૌરવનું પ્રતીક છે. ઈ.સ.પૂર્વે આશરે 2400 વર્ષ પહેલા વિકસેલા આ નગરમાં વિશ્વનો સૌથી પ્રાચીન માનવસર્જિત ડોકયાર્ડ મળ્યો હતો. આ સાથે અહીં જહાજોની મરામત, વેપાર-વ્યવહાર અને સામુદ્રિક હસ્તકલાઓના અઢળક પુરાવાઓ પણ મળ્યા છે.
આ બધું સાબિત કરે છે કે લોથલ માત્ર એક નગર નહોતું, પણ એ સમયના વિશ્વ વ્યાપારનું કેન્દ્ર હતું. આજના આધુનિક કાળમાં એ જ લોથલને ફરીથી વિશ્વ મંચ પર પ્રતિષ્ઠિત કરવા માટે નેશનલ મેરિટાઇમ હેરિટેજ કૉમ્પ્લેક્સ એક નવી ઉજાશ લાવશે.
વડાપ્રધાનનું દ્રષ્ટિકોણ: ‘વિકાસ ભી, વિરાસત ભી’
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પાંચ પ્રણોમાંનું એક પ્રાચીન વિરાસતોનું સંવર્ધન રાખ્યું છે. તેમના મતે વિકાસ એ ત્યારે જ સંપૂર્ણ ગણાય જ્યારે એમાં ઇતિહાસની ધરોહરને જાળવવામાં આવે.
-
લોથલમાં ઉભું થતું કૉમ્પ્લેક્સ આ વિચારનું જીવંત રૂપ છે.
-
અહીં ઇતિહાસ, શિક્ષણ, સંશોધન અને મનોરંજનનો સુભગ સમન્વય સર્જાશે.
-
પ્રાચીન સમુદ્રી પરંપરા અને આધુનિક ટેક્નોલૉજીનો સમન્વય ભારતને વૈશ્વિક સ્તરે એક અનોખી ઓળખ આપશે.
વાસ્તવમાં, NMHC વડાપ્રધાનના સૂત્ર **‘વિરાસત ભી, વિકાસ ભી’**ને સાકાર કરનાર અભૂતપૂર્વ પ્રોજેક્ટ બનશે.
ભવ્ય સુવિધાઓનું પરિચય
1. વિશ્વનું સૌથી ઊંચું લાઇટહાઉસ મ્યુઝિયમ
-
77 મીટર ઊંચું આ મ્યુઝિયમ એક આઇકોનિક આકર્ષણ બનશે.
-
65 મીટર ઊંચાઈએ ઓપન ગેલેરી હશે, જ્યાંથી સમગ્ર કૉમ્પ્લેક્સનું દૃશ્ય માણી શકાશે.
-
રાત્રિના સમયે અહીં આકર્ષક લાઇટિંગ શો પણ યોજાશે.
2. આધુનિક પ્રવાસન સુવિધાઓ
-
ફ્લોટિંગ રેસ્ટોરન્ટ
-
100 રૂમનું ટેન્ટ સિટી અને રિસોર્ટ
-
ઈ-કાર્સ દ્વારા પ્રવાસન
-
500 ઇલેક્ટ્રિક કાર પાર્કિંગ
-
66 કે.વી. સબસ્ટેશનની સુવિધા
આ સુવિધાઓને કારણે લોથલ માત્ર ઇતિહાસિક સ્થળ જ નહીં, પરંતુ એક વિશ્વસ્તરીય પ્રવાસન કેન્દ્ર બની જશે.
3. 14 થીમેટિક ગેલેરીઓ
-
હડપ્પીયન સમયથી આજ સુધીના સમુદ્રી વારસા પર પ્રકાશ પાડતી ગેલેરીઓ.
-
દરેક રાજ્ય અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશના કોસ્ટલ સ્ટેટ્સ પેવેલિયન.
-
ઇન્ટરેક્ટિવ ટેક્નોલૉજીથી લોકો પ્રાચીન યુગનો અનુભવ કરી શકશે.
4. થીમ પાર્ક્સ
-
મેમોરિયલ થીમ પાર્ક
-
મેરિટાઇમ અને નેવી થીમ પાર્ક
-
ક્લાઇમેટ થીમ પાર્ક
-
એડવેન્ચર અને એમ્યુઝમેન્ટ થીમ પાર્ક
આ પાર્ક્સ ખાસ કરીને બાળકો અને યુવાનોને આકર્ષશે અને શિક્ષણ સાથે મનોરંજન પૂરુ પાડશે.
5. મેરિટાઇમ યુનિવર્સિટી
-
અહીં મેરિટાઇમ સ્ટડીઝ માટે અલગ યુનિવર્સિટી અને ઇન્સ્ટિટ્યૂટ સ્થાપાશે.
-
વિદ્યાર્થી અહીંથી ડિગ્રી અને સંશોધન અવસર મેળવી શકશે.
-
સ્ટુડન્ટ એક્સચેન્જ પ્રોગ્રામ થકી આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે જોડાણ વધશે.
રોજગારી અને વિકાસની તકો
આ પ્રોજેક્ટ માત્ર ઇતિહાસિક ગૌરવ સુધી મર્યાદિત નહીં રહે, પરંતુ અર્થવ્યવસ્થામાં ક્રાંતિ લાવશે.
-
હજારો લોકોને રોજગારીના અવસર મળશે.
-
સ્થાનિક સ્તરે કુટીર ઉદ્યોગો અને હસ્તકળાઓને પ્રોત્સાહન મળશે.
-
ભાલ પ્રદેશની અર્થવ્યવસ્થા વધુ સશક્ત બનશે.
આ રીતે, NMHC માત્ર મ્યુઝિયમ નહીં પરંતુ પ્રવાસન, શિક્ષણ અને આર્થિક વિકાસનું કેન્દ્ર બનશે.
આત્મનિર્ભર ભારત તરફ એક પગલું
લોથલના આ કૉમ્પ્લેક્સ થકી ભારત વૈશ્વિક મંચ પર મેરિટાઇમ હેરિટેજ ટુરિઝમમાં અગ્રણી સ્થાન પ્રાપ્ત કરશે.
-
આધુનિક ટેક્નોલૉજીથી સામાન્ય માણસ પણ ઇતિહાસને સરળતાથી સમજી શકશે.
-
ભારતના સમુદ્રી વારસા અંગે સંશોધન અને નીતિગત વિકાસને વેગ મળશે.
-
આથી વડાપ્રધાનનું ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ વિઝન વધુ મજબૂત બનશે.
નિષ્કર્ષ
20 સપ્ટેમ્બરે વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદી લોથલ ખાતે આવીને નેશનલ મેરિટાઇમ હેરિટેજ કૉમ્પ્લેક્સની પ્રગતિની સમીક્ષા કરશે. આ કૉમ્પ્લેક્સ એ ભારતના પ્રાચીન સમુદ્રી ઇતિહાસને આધુનિક યુગ સાથે જોડતો વિશ્વસ્તરીય પ્રોજેક્ટ છે.
ગુજરાત માટે આ ગૌરવની વાત છે કે સિંધુ સંસ્કૃતિના ગૌરવસ્થળ લોથલને ફરી વૈશ્વિક મંચ પર પ્રસ્થાપિત કરવામાં આવી રહ્યું છે. NMHC એ ભારતના તેજસ્વી ઇતિહાસ અને ભવિષ્યના વિકાસ વચ્ચેનો એક સેતુ બનશે.
‘વિકાસ ભી, વિરાસત ભી’ના સૂત્રને સાકાર કરતી આ પહેલ માત્ર એક મ્યુઝિયમ નથી, પણ ભારતની ઓળખ, આત્મવિશ્વાસ અને વૈશ્વિક પ્રતિષ્ઠાનો એક સોનેરી અધ્યાય સાબિત થશે.
WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL
FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…
Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl
TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl
જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 6606
