આજરોજ રાષ્ટ્રીય રમતગમત દિવસ (National Sports Day) ની ઉજવણીના ભાગરૂપે જામનગર મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન (JMC) દ્વારા એક સ્વસ્થ જીવનશૈલી અને રમતગમત પ્રત્યે જનજાગૃતિ ફેલાવવા અનોખું આયોજન કરવામાં આવ્યું. સવારે વહેલી કાળે શહેરના વિવિધ વિસ્તારમાંથી મોટી સંખ્યામાં વિદ્યાર્થીઓ, સરકારી અધિકારીઓ, રમતવીરો, સામાજિક કાર્યકરો તથા સામાન્ય નાગરિકો ભેગા થયા અને એક ભવ્ય સાઇકલ રેલી યોજાઈ.
આ કાર્યક્રમની શરૂઆત જામનગર મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનના મુખ્ય કચેરીથી કરવામાં આવી હતી. રેલી દરમિયાન શહેરના મુખ્ય માર્ગો પરથી સાઇકલ સવારો પસાર થયા અને લોકોમાં સ્વાસ્થ્ય, કસરત, રમતગમત અને પર્યાવરણ પ્રત્યે જાગૃતિનો સંદેશ આપ્યો.
રેલીમાં ભાગ લેનાર સાઇકલ સવારો હાથમાં “ખેલે ગુજરાત, જીલે ગુજરાત”, “ફિટ ઈન્ડિયા – હિટ ઈન્ડિયા”, “રમતગમત જીવન છે” જેવા નારા લખેલા પ્લેકાર્ડ્સ લઈને ઉત્સાહભેર આગળ વધતા જોવા મળ્યા.
જામનગરના મેયર, મ્યુનિસિપલ કમિશનર તથા અન્ય આગેવાનોએ પણ સાઇકલ ચલાવીને નાગરિકોને સંદેશ આપ્યો કે નિયમિત કસરત અને રમતગમત માત્ર શારીરિક તંદુરસ્તી માટે જ નહીં, પરંતુ માનસિક શાંતિ અને સામાજિક એકતા માટે પણ મહત્વપૂર્ણ છે.
રેલી બાદ ટૂંકા કાર્યક્રમમાં રાષ્ટ્રીય રમતગમત દિવસની મહત્તા, હોકીના જાદુગર મેજર ધ્યાનચંદજીના યોગદાન અને આજના યુવાનો માટે રમતગમતની પ્રેરણા વિષે પ્રવચનો અપાયા.
સાથે જ, સાઇકલ રેલીનું આયોજન પર્યાવરણ પ્રત્યેની જવાબદારીને ધ્યાનમાં રાખીને પણ કરવામાં આવ્યું હતું. વાહનવ્યવહારની વધતી સમસ્યા અને પ્રદૂષણ સામે સાઇકલ એક શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ છે એ સંદેશ આ કાર્યક્રમ દ્વારા આપવામાં આવ્યો.
આજે યોજાયેલી આ સાઇકલ રેલીમાં નગરજનો, વિદ્યાર્થીઓ તથા શહેરના રમતવીરોમાં ભારે ઉત્સાહ જોવા મળ્યો હતો. જામનગરના રસ્તાઓ આજે રમતગમતના રંગમાં રંગાઈ ઉઠ્યા હતા.
મોરબી શહેરે આજે એક અનોખો દ્રશ્ય જોયો. વહેલી સવારથી જ શહેરની રસ્તાઓ પર ઉત્સાહ, ઉમંગ અને રમતગમત માટેનો જુસ્સો છલકાતો હતો. પ્રસંગ હતો શ્રી મેજર ધ્યાનચંદજીની જન્મજયંતિ નિમિત્તે ઉજવાતા રાષ્ટ્રીય રમત દિવસનો. આ અવસરે “ખેલે ભી, ખીલે ભી” (Khele Bhi, Khile Bhi) ની પ્રેરણાદાયી થીમ સાથે મોરબીમાં અંદાજિત ૭ કિમી લાંબી સાયકલ રેલીનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.
🌟 રેલીનો પ્રારંભ અને માર્ગયાત્રા
સાયકલ રેલીનું પ્રસ્થાન પોલીસ પરેડ ગ્રાઉન્ડ પરથી કરવામાં આવ્યું. અહીંથી શરૂ થઈ રેલી સ્વાગત ચોકડી – ઉમિયા સર્કલ – શ્રી સરદાર પટેલ સ્ટેચ્યુ – નવા બસ સ્ટેશન સુધીના મુખ્ય માર્ગો પરથી પસાર થઈ. સમગ્ર રૂટમાં શહેરજનો ઉત્સાહપૂર્વક ઉપસ્થિત રહી રેલીમાં જોડાયેલા સાયકલ સવાર ખેલાડીઓને વધાવી રહ્યા હતા.
રેલીના પ્રારંભે ધારાસભ્યશ્રી કાંતિભાઈ અમૃતિયા, અગ્રણીશ્રી દુર્લભજીભાઈ દેથરીયા તથા જિલ્લા પોલીસ વડા શ્રી મહેશ પટેલ સહિત મહાનુભાવોએ લીલી ઝંડી બતાવી. માત્ર ઝંડી બતાવીને જ નહીં, પરંતુ તેઓ પોતે પણ સાયકલ પર ચડીને જનસમૂહ સાથે જોડાયા હતા. આ દ્રશ્યે શહેરના નાગરિકોમાં અનોખો ઉત્સાહ ભરી દીધો.
🎖️ મેજર ધ્યાનચંદજીને યાદ
હોકીના જાદુગર તરીકે વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત મેજર ધ્યાનચંદજીની યાદમાં દર વર્ષે ૨૯ ઑગસ્ટે નેશનલ સ્પોર્ટ્સ ડે ઉજવાય છે. તેમણે ભારતને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે અનેક ગૌરવ અપાવ્યું હતું. તેમના જીવન અને ખેલાડીપણું આજે પણ નવા પેઢીને રમતગમત માટે પ્રેરણા આપે છે.
મોરબીમાં યોજાયેલી આ સાયકલ રેલી માત્ર એક સ્મારક કાર્યક્રમ નહોતી, પરંતુ તેમાં રહેલો સંદેશ હતો — સ્વસ્થ જીવનશૈલી અપનાવો, ફિટ રહો અને રમતોમાં જોડાવા માટે પ્રોત્સાહન આપો.
🚴♀️ લોકહિત માટે રમતગમતનો સંદેશ
રેલી દરમિયાન ઉપસ્થિત મહાનુભાવોએ જનતાને સંબોધતા જણાવ્યું કે, આજના યુગમાં ઝડપથી વધતી ટેક્નોલોજી, મોબાઇલ અને સ્ક્રીન પર આધારિત જીવનશૈલીના કારણે લોકો રમતગમતથી દૂર થઈ રહ્યા છે. પરિણામે આરોગ્ય સમસ્યાઓ વધી રહી છે.
“ખેલે ભી, ખીલે ભી” થીમનો હેતુ એ જ છે કે રમતો માત્ર શારીરિક તંદુરસ્તી માટે જ નહીં, પરંતુ માનસિક શાંતિ, ટીમવર્ક, શિસ્ત અને આત્મવિશ્વાસ માટે પણ અગત્યની છે.
સાથે જ સામાન્ય નાગરિકો પણ પોતાના પરિવાર સાથે સાયકલ પર ઉપસ્થિત થયા હતા. નાનાથી લઈને વૃદ્ધ સુધી, દરેકે આ રેલીમાં પોતાનો ફાળો આપ્યો હતો.
🗣️ રાષ્ટ્રીય રમત દિવસનો શપથ
રેલી પૂર્ણ થયા બાદ તમામ ઉપસ્થિતોએ રાષ્ટ્રીય રમત દિવસનો શપથ લીધો. શપથમાં સૌએ પ્રતિજ્ઞા કરી કે તેઓ રોજિંદા જીવનમાં રમતગમતને સ્થાન આપશે, પોતાના આરોગ્યની કાળજી લેશે અને અન્ય લોકોને પણ ફિટનેસ માટે પ્રોત્સાહિત કરશે.
🌍 સામાજિક અને પર્યાવરણીય સંદેશ
આ સાયકલ રેલી માત્ર રમતગમત પૂરતી મર્યાદિત નહોતી. તે સાથે પર્યાવરણ સંદેશ પણ આપતી હતી. સાયકલ ચલાવવાથી પ્રદૂષણ ઘટે છે, પેટ્રોલ-ડીઝલની બચત થાય છે અને સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો થાય છે. આ રીતે એક કાર્યક્રમ દ્વારા તંદુરસ્તી સાથે પર્યાવરણ સુરક્ષાનો સંદેશ પણ મોરબીજનો સુધી પહોંચ્યો.
🎉 મોરબીનો ઉત્સાહ
શહેરના વિવિધ વિસ્તારોમાં નાગરિકોએ સાયકલ સવાર ખેલાડીઓને પાણી અને નાસ્તાની વ્યવસ્થા કરી. કેટલાક સ્થળોએ નગરજનો હાથમાં તાળીઓ પાડી ખેલાડીઓનો ઉત્સાહ વધારતા દેખાયા. આખું મોરબી શહેર જાણે ખેલોત્સવમાં જોડાઈ ગયું હોય તેવું લાગતું હતું.
✨ ભવિષ્ય માટે પ્રેરણા
આ રેલીને માત્ર એક દિવસનો કાર્યક્રમ ન માની, પરંતુ ભવિષ્યમાં રોજિંદી જીવનમાં રમતગમત અપનાવવાનો સંકલ્પ કરવામાં આવ્યો. જિલ્લા રમતગમત કચેરીએ જણાવ્યું કે આગામી સમયમાં પણ મોરબીમાં આવા અનેક કાર્યક્રમો યોજાશે, જેથી યુવાનોમાં રમતગમત પ્રત્યે રસ વધે.
📌 સારાંશ
મોરબીમાં યોજાયેલી ૭ કિમી લાંબી સાયકલ રેલી મેજર ધ્યાનચંદજીને શ્રદ્ધાંજલિ પૂરતી ન રહી, પરંતુ એ શહેર માટે પ્રેરણાદાયી ક્ષણ બની. તેમાં રહેલો સંદેશ સ્પષ્ટ હતો — “રમતો જીંદગીનો અભિન્ન ભાગ છે. ખેલો, ફિટ રહો અને ખીલો.”
મહારાષ્ટ્રમાં મરાઠા અનામતનો મુદ્દો ફરી એકવાર ચર્ચાના કેન્દ્રમાં આવ્યો છે. મુંબઈના આઝાદ મેદાનમાં મનોજ જરાંગે પાટીલના નેતૃત્વ હેઠળ મરાઠા સમાજ અનામત માટેના આંદોલનમાં બેઠો છે. આ પરિસ્થિતિ અંગે રાજ્યના ઉપમુખમંત્રી તથા ભૂતપૂર્વ મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસે મહત્વપૂર્ણ પ્રતિક્રિયા આપી. તેમણે સ્પષ્ટ કર્યું કે –
“બે સમાજ એકબીજાની સામે ઊભા થાય એવી અમારી ઇચ્છા નથી. અમે હંમેશાં મરાઠા સમાજ માટે સકારાત્મક રહ્યા છીએ અને આગળ પણ રહીશું.”
ફડણવીસની સ્પષ્ટતા : મરાઠા સમાજ માટે સરકારની વચનબદ્ધતા
દેવેન્દ્ર ફડણવીસે આઝાદ મેદાનના આંદોલન પર પોતાની વાણીમાં ત્રણ મુખ્ય મુદ્દા પર ભાર મૂક્યો :
ઇતિહાસમાં કરેલ કાર્યનું સ્મરણ
ફડણવીસે કહ્યું કે છેલ્લા 10 વર્ષમાં, જ્યારે ભાજપ સરકાર સત્તામાં હતી ત્યારે મરાઠા સમાજ માટે અનેક પહેલ કરવામાં આવી હતી.
મરાઠા સમાજને અનામત આપવાનો કાયદો કરવામાં આવ્યો હતો.
ઉદ્યોગ, રોજગાર અને શિક્ષણ ક્ષેત્રે મરાઠા સમાજને મદદરૂપ થવા માટે યોજનાઓ શરૂ કરવામાં આવી હતી.
“અમે ક્યારેય બે સમાજ વચ્ચે ઝઘડો ન થાય તેની ખાતરી કરવા માંગીએ છીએ.”
વિરોધ પક્ષ પર પ્રહાર
ફડણવીસે વિરોધીઓને નિશાન બનાવતાં કહ્યું કે કેટલાક લોકો મરાઠા અને OBC સમાજ વચ્ચે ગેરસમજ ઊભી કરે છે.
“એક સમાજને બીજા સામે ઊભું કરવા, પોતાનો રાજકીય લાભ મેળવવા, પોતાનો રોટલો શેકવા કેટલાક લોકો પ્રયત્નશીલ છે.”
મરાઠા અનામત : સમસ્યાનું મૂળ
મરાઠા સમાજ મહારાષ્ટ્રનો મોટો અને પ્રભાવશાળી સમાજ છે. છતાં મોટો હિસ્સો ખેતી પર આધારિત અને આર્થિક રીતે નબળો છે.
2014–2018 દરમિયાન ફડણવીસ સરકારએ મરાઠા સમાજને 16% અનામત આપવાનો નિર્ણય કર્યો.
આ અનામત કાયદો સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકારાયો અને 2021માં રદ્દ થયો.
ત્યારથી મરાઠા સમાજ ફરીથી કુણબી આધારિત અનામતની માંગ કરી રહ્યો છે.
વિરોધ પક્ષોની રાજનીતિ?
ફડણવીસે પોતાના નિવેદનમાં સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું :
“વિરોધ પક્ષ પોતાની ચોક્કસ ભૂમિકા જાહેર નથી કરતો. તેઓ ક્યારે મરાઠા સમાજની સાથે હોય છે, તો ક્યારે OBCની સાથે. સ્પષ્ટ સ્ટેન્ડ લેવા કરતાં તેઓ ફક્ત રાજકીય લાભ મેળવે છે.”
તેમણે એવો આક્ષેપ કર્યો કે :
કેટલાક પક્ષો મરાઠા અને OBC વચ્ચે મતભેદ ઊભા કરવા માગે છે.
એક સમુદાયને આગળ કરીને બીજાને નારાજ કરવાનો પ્રયાસ કરે છે.
સમાજ વચ્ચે લડાઈ ઊભી કરીને રાજકીય “બેન્ક” મજબૂત કરવાની રાજનીતિ કરવામાં આવી રહી છે.
સરકારની દૃષ્ટિ : એકતા જ ઉકેલ
ફડણવીસે સ્પષ્ટ કર્યું કે સરકાર મરાઠા સમાજ માટે ન્યાય આપવાની પ્રતિબદ્ધ છે. પરંતુ એ ન્યાય OBC સમાજને નુકસાન પહોંચાડીને નહીં આપવામાં આવશે.
“અમે બંને સમાજ વચ્ચે ભેદભાવ ઊભો કરવા માંગતા નથી.”
“ચર્ચા, કાનૂની માધ્યમ અને દસ્તાવેજી પુરાવાઓના આધારે જ ઉકેલ લાવવામાં આવશે.”
ફડણવીસની પૂર્વવર્તી સરકારના પ્રયાસો
દેવેન્દ્ર ફડણવીસે પોતાનું શાસનકાળ યાદ અપાવ્યો :
મરાઠા માટે 16% અનામતનો કાયદો પસાર કર્યો.
મરાઠા ઉદ્યોગોને સહાય યોજના શરૂ કરી.
શિક્ષણમાં મરાઠા વિદ્યાર્થીઓને સ્કોલરશિપ અને ફી માફીની સુવિધા આપી.
ખેડૂતો માટે સબસિડી યોજનાઓ શરૂ કરી.
આંદોલન અને સરકારની વચ્ચેનો તણાવ
હાલ મુંબઈના આઝાદ મેદાનમાં મનોજ જરાંગે પાટીલ ઉપવાસ પર બેઠા છે. હજારો મરાઠા સમાજના લોકો ઉપસ્થિત છે.
આંદોલનકારીઓ OBC ક્વોટામાંથી હિસ્સો નહીં માંગતા, પરંતુ કુણબી તરીકે માન્યતા માગતા હોવાનું જણાવી રહ્યા છે.
સરકારનો તર્ક છે કે આ મુદ્દો કાનૂની રીતે જ ઉકેલી શકાય છે.
વિરોધીઓ પર સીધી ટીકાઃ “સમાજોને ટકરાવે છે”
ફડણવીસે કહ્યું : “એકબીજા વચ્ચે લડાઈ કરાવવાનું કામ કેટલાક લોકો કરે છે. એકને ખુશ કરવાનું અને બીજાને નારાજ કરવાનું તેમનું ધોરણ છે.” “આવી સગવડિયું રાજનીતિથી સમાજનો ભવિષ્ય બગડે છે. સરકાર હંમેશાં બંને સમાજ વચ્ચે સુમેળ જાળવવા પ્રતિબદ્ધ છે.”
મરાઠા સમાજ માટે આગળનો માર્ગ
દેવેન્દ્ર ફડણવીસે કહ્યું કે :
ચર્ચા દ્વારા ઉકેલ શોધવામાં આવશે.
કાનૂની માળખામાં રહીને સમાજને યોગ્ય હક અપાશે.
મરાઠા સમાજની લાગણીઓ અને જરૂરિયાતોનો આદર કરવામાં આવશે.
મહારાષ્ટ્રમાં મરાઠા અનામત મુદ્દો માત્ર કાનૂની કે સામાજિક સમસ્યા નથી, પરંતુ રાજકીય સમીકરણો સાથે પણ જોડાયેલો છે. મનોજ જરાંગે પાટીલના આંદોલનને કારણે રાજ્યની રાજકીય હલચલ વધી ગઈ છે.
દેવેન્દ્ર ફડણવીસનું નિવેદન સ્પષ્ટ કરે છે કે –
સરકાર મરાઠા સમાજ માટે સકારાત્મક છે.
OBC અને મરાઠા વચ્ચે વિખવાદ ન થાય તે જ મુખ્ય લક્ષ્ય છે.
વિરોધીઓ માત્ર રાજકીય ફાયદા માટે સમાજોને ટકરાવી રહ્યા છે.
અંતે, મરાઠા અનામતનો કાયમી ઉકેલ આવશે કે નહીં તે સમય જ બતાવશે, પરંતુ હાલના તબક્કે રાજ્યમાં **“સકારાત્મકતા સામે રાજકીય તણાવ”**નું ચિત્ર સ્પષ્ટ દેખાઈ રહ્યું છે.
મુંબઈના આઝાદ મેદાનમાં મરાઠા ક્રાંતિ મોરચાનું આંદોલન આજે બીજા દિવસે પણ જોરશોરથી ચાલુ રહ્યું. હજારોની સંખ્યામાં મરાઠા સમાજના લોકો, ખેડૂત, યુવા, મહિલા, વિદ્યાર્થી અને વરિષ્ઠ નાગરિકો પોતાના હકો માટે લડી રહ્યા છે. આંદોલનનું નેતૃત્વ કરી રહેલા મનોજ જરાંગે પાટીલએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં જણાવ્યું છે કે – “અમે રાજકારણ કરવા માટે અહીં બેઠા નથી, અમે ફક્ત આપણો હકદાર અનામત જોઈએ છીએ. સરકારે ખોટી માહિતી ફેલાવવી નહીં કે મરાઠાઓ OBC ક્વોટામાંથી રિઝર્વેશન માંગે છે. અમે કુણબી શ્રેણી હેઠળ યોગ્ય અનામતની માંગ કરી રહ્યા છીએ.”
મરાઠા અનામતની લડત : પૃષ્ઠભૂમિ
મરાઠા સમાજ મહારાષ્ટ્રનો એક સૌથી મોટો અને પ્રભાવશાળી સમાજ છે. ઇતિહાસથી લઈને વર્તમાન સુધી, ખેતી, સામાજિક સેવા અને રાજકારણમાં મરાઠાઓએ અગત્યનું સ્થાન મેળવ્યું છે. પરંતુ સમાજનો મોટો હિસ્સો આર્થિક રીતે નબળો છે. ખેતી પર નિર્ભર મરાઠા પરિવારો વધતા દેવામાં, નોકરી અને શિક્ષણની સ્પર્ધામાં પાછળ રહી રહ્યા છે.
ઘણા વર્ષોથી મરાઠા સમાજ અનામત માટે લડી રહ્યો છે. 2018માં રાજ્ય સરકારે મરાઠા સમાજને શૈક્ષણિક અને નોકરીઓમાં 16% અનામત આપવાનો કાયદો કર્યો હતો. પરંતુ આ કાયદો સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકારાયા બાદ બંધ થયો. ત્યારથી ફરીથી મરાઠા સમાજમાં અસંતોષ વધી રહ્યો છે.
મનોજ જરાંગે પાટીલની આગેવાની
મનોજ જરાંગે પાટીલ છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી મરાઠા અનામત માટેની લડતનું મોખરું ચહેરું બની ચૂક્યા છે.
તેમણે ઓગસ્ટ 2023માં જલના જિલ્લામાં અનિશ્ચિત ઉપવાસ શરૂ કરીને રાજ્ય સરકારને મરાઠા સમાજના દસ્તાવેજો આધારિત કુણબી તરીકે માન્યતા આપવાનો મુદ્દો ચર્ચામાં લાવ્યો હતો.
આંદોલન વ્યાપક બનતા સરકારે તાત્કાલિક આરક્ષણ પ્રક્રિયા પર વિચાર કરવા સમિતિઓ બનાવી, પરંતુ હજુ સુધી કાયમી ઉકેલ આવ્યો નથી.
હાલ મુંબઈના આઝાદ મેદાનમાં ઉપવાસ કરીને તેમણે ફરીથી આંદોલનને તેજ આપ્યું છે.
કુણબી આધારિત દલીલ
મરાઠા સમાજના નેતાઓ અને જરાંગે પાટીલની મુખ્ય દલીલ છે કે :
ઇતિહાસમાં મરાઠા અને કુણબી એકબીજા સાથે જોડાયેલા છે.
અનેક પ્રાચીન દસ્તાવેજોમાં મરાઠા કુણબી તરીકે નોંધાયા છે.
કુણબી પહેલેથી જ OBC શ્રેણીમાં સામેલ છે.
તેથી મરાઠાઓને કુણબી તરીકે માન્યતા આપીને અનામતનો હક આપવો જોઈએ.
સરકાર સામેના આક્ષેપો
જરાંગે પાટીલએ પોતાના ભાષણમાં સરકારે મરાઠા સમાજ સામે દ્રષ્ટિભ્રમ ફેલાવવાનો આક્ષેપ કર્યો. તેમણે સ્પષ્ટ કર્યું કે –
“અમે OBC ક્વોટા ઘટાડવાની માંગ નથી કરી રહ્યા.”
“અમે માત્ર એટલું જ કહી રહ્યા છીએ કે જે મરાઠા કુણબી તરીકે દસ્તાવેજ રજૂ કરી શકે છે, તેમને અનામતનો લાભ મળવો જોઈએ.”
“સરકારે ખોટી રીતે લોકોમાં વાત ફેલાવી કે મરાઠા સમાજ અન્ય OBCનો હિસ્સો ખસેડવા માગે છે, જ્યારે હકીકત એવી નથી.”
આંદોલનની હાલની સ્થિતિ
આઝાદ મેદાનમાં હજારોની સંખ્યામાં આંદોલનકારીઓ ભેગા થયા છે. પુરુષો, મહિલાઓ, વિદ્યાર્થી અને વરિષ્ઠ નાગરિકો જમીન પર બેસીને ન્યાયની માગણી કરી રહ્યા છે.
જરાંગે પાટીલએ અનિશ્ચિત ઉપવાસ શરૂ કર્યો છે.
આંદોલનકારીઓ પાસે ખોરાક અને પાણીની અછત ઉભી કરવામાં આવી હોવાના આક્ષેપો પણ થયા છે.
BMC દ્વારા જાહેર શૌચાલય અને હોટલ બંધ કરવામાં આવી હોવાનું જરાંગે પાટીલએ જણાવ્યું.
“આ ગરીબ મરાઠાઓનું અપમાન છે” એમ કહીને તેમણે સરકારે ચેતવણી આપી.
સરકારને સીધી ચેતવણી
જરાંગે પાટીલએ પત્રકાર પરિષદમાં કહ્યું : 👉 “અમે રાજકારણમાં ભાગ લેવા નથી ઈચ્છતા. અમે ફક્ત અનામત ઈચ્છીએ છીએ. સરકારે મરાઠા સમાજની ધીરજની કસોટી ન લેવી જોઈએ.” 👉 “જો સરકાર અમને યોગ્ય ન્યાય નહીં આપે તો અમે વધુ ઉગ્ર આંદોલન કરીશું.”
જનતા અને સમર્થન
મરાઠા સમાજના આંદોલનને રાજ્યના અન્ય વિસ્તારોમાંથી પણ ભારે સમર્થન મળી રહ્યું છે. ખેડૂતોની સંસ્થાઓ, વિદ્યાર્થી સંગઠનો અને મહિલાઓ પણ આંદોલનમાં જોડાઈ રહ્યા છે.
સોશિયલ મીડિયા પર #MarathaQuotaProtest ટ્રેન્ડ કરી રહ્યું છે.
અનેક વકીલો, સામાજિક કાર્યકરો અને શિક્ષણવિદોએ મરાઠા સમાજને સમર્થન જાહેર કર્યું છે.
વિરોધમાં અવરોધો અને મુશ્કેલીઓ
સરકારના દબાણને કારણે આંદોલનકારીઓને અનેક મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે :
ખોરાક અને પાણી પૂરું પાડવામાં અવરોધ.
પોલીસ બંદોબસ્તથી મેદાનની આસપાસ કડક ચેકિંગ.
મહિલાઓ અને વરિષ્ઠ નાગરિકો માટે શૌચાલય સુવિધાઓનો અભાવ.
મનોજ જરાંગેની અપીલ
જરાંગે પાટીલએ પોતાના સમર્થકોને હંમેશાં શાંતિપૂર્ણ રહેવા જણાવ્યું. “આ લડત રાજકારણ માટે નહીં, ન્યાય માટે છે. કોઈ હિંસા કે ગેરકાયદે પ્રવૃત્તિ નહીં કરો. આપણે ધીરજ રાખીને જ જીત મેળવી શકીએ છીએ.”
ઉપસંહાર
મરાઠા સમાજની અનામત માટેની આ લડત હવે મહારાષ્ટ્રના દરેક ઘરમાં ચર્ચાનો વિષય બની ગઈ છે. મનોજ જરાંગે પાટીલના નેતૃત્વ હેઠળ ચાલતું આ આંદોલન માત્ર રાજકીય કે કાનૂની મુદ્દો નથી, પરંતુ સામાજિક ન્યાય અને સમાન અધિકારોની માંગ છે.
મરાઠા સમાજની મુખ્ય માંગ છે કે “કુણબી તરીકે માન્યતા આપો અને હકદાર અનામત આપો.” તેઓ સ્પષ્ટ કહી રહ્યા છે કે “અમે કોઈનો હક ખસેડવા નથી માંગતા, અમને ફક્ત આપણો હક જોઈએ છે.”
આંદોલન કેટલા દિવસ ચાલશે, સરકાર શું નિર્ણય લેશે અને મરાઠા સમાજને કાયમી ઉકેલ મળશે કે નહીં – તે જોવું અગત્યનું રહેશે. પરંતુ એક વાત સ્પષ્ટ છે કે મનોજ જરાંગે પાટીલના આંદોલને મરાઠા સમાજની લડતને ફરીથી રાષ્ટ્રીય ચર્ચાના કેન્દ્રમાં લાવી દીધો છે.
ગુજરાતની ધરતી સહકારના મૂલ્યો પર ઊભેલી છે. “એક માટે બધા અને બધા માટે એક” નો સંદેશ સહકાર આંદોલનનું મૂળમંત્ર રહ્યું છે. આ જ સહકાર ભાવનાને વધુ ગાઢ બનાવવા અને ગામડાં સુધી સમૃદ્ધિના દ્વાર ખોલવા માટે સિદ્ધપુરના ગોકુળ ગ્લોબલ યુનિવર્સિટી ઓડિટોરિયમમાં “સહકારથી સમૃદ્ધિ – 2025” કાર્યક્રમનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.
આ કાર્યક્રમ માત્ર એક બેઠક નહોતો, પરંતુ સહકારી આંદોલન, ગ્રામ વિકાસ, ખેતી, પશુપાલન, રોજગાર અને આત્મનિર્ભર ભારતના સપનાઓને具 આકાર આપતો એક મહત્વનો મંચ સાબિત થયો હતો.
કાર્યક્રમની અધ્યક્ષતા અને આગેવાનોની ઉપસ્થિતિ
આ ઐતિહાસિક કાર્યક્રમની અધ્યક્ષતા કેન્દ્રીય મંત્રી બળવંત સિંહ રાજપૂતે કરી હતી. તેમની સાથે APMC અધ્યક્ષ વિષ્ણુભાઈ પટેલ, સહકારી આગેવાનો, સહકારી સંસ્થાઓના ડિરેક્ટરો, ખેડૂતો, પશુપાલકો અને વિવિધ ક્ષેત્રના પ્રતિનિધિઓ મોટી સંખ્યામાં ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.
ઓડિટોરિયમ ખચાખચ ભરાયું હતું, દરેક જણમાં ઉત્સાહ અને અપેક્ષાઓ હતી કે આ મંચ પરથી ગામડાંની અર્થવ્યવસ્થાને મજબૂત બનાવવા માટે નવી દિશાઓ નક્કી થશે.
મંત્રીશ્રીનું સંબોધન
કેન્દ્રીય મંત્રી બળવંત સિંહ રાજપૂતે પોતાના સંબોધનમાં જણાવ્યું કે:
સહકાર મંત્રાલયની રચના (2021): વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ સહકાર મંત્રાલય રચીને આ ક્ષેત્રને એક નવું જીવન આપ્યું છે. અમિત શાહના નેતૃત્વ હેઠળ સહકાર ક્ષેત્રની નીતિઓ વધુ અસરકારક રીતે અમલમાં આવી રહી છે.
ગામડાં સુધી સમૃદ્ધિના દ્વાર: હવે ગામડાંના ખેડૂતો અને પશુપાલકોને ઘરઆંગણે જ સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ થઈ રહી છે, જેના કારણે તેમની આવકમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે.
સ્વદેશી અપનાવવાનો આહ્વાન: મંત્રીશ્રીએ ભારપૂર્વક કહ્યું કે આજની પેઢી માટે સ્વદેશી અપનાવવું અત્યંત આવશ્યક છે. વિદેશી ઉત્પાદનના બદલે સ્થાનિક અને દેશી ઉત્પાદનને પ્રાથમિકતા આપવી જોઈએ.
2047 સુધી આત્મનિર્ભર ભારત: વડાપ્રધાન મોદીના માર્ગદર્શન હેઠળ ભારત 2047 સુધીમાં સંપૂર્ણ આત્મનિર્ભર બનશે અને તેનો લાભ દેશના દરેક નાગરિક સુધી પહોંચશે.
તેમના વક્તવ્ય દરમિયાન ખેડૂતોના ચહેરા પર એક નવી આશાની ઝાંખી સ્પષ્ટ જોવા મળી રહી હતી.
સહકાર ક્ષેત્રની તકો પર ચર્ચા
કાર્યક્રમ દરમ્યાન સહકાર ક્ષેત્રની તકો વિશે વિસ્તૃત ચર્ચા થઈ. મુખ્ય મુદ્દાઓમાં નીચેના મુદ્દાઓ વિશેષ ધ્યાન પામ્યા:
ખેતી ક્ષેત્રમાં સહકાર: સહકારી મંડળો દ્વારા ખાતર, બીજ, દવાઓ સસ્તા દરે ખેડૂતોને ઉપલબ્ધ કરાવવાની યોજનાઓ.
APMC મંડીઓનો વિકાસ: ખેડૂતોને પાકનો યોગ્ય ભાવ મળે તે માટે આધુનિક સુવિધાઓવાળી મંડીઓનો વિકાસ.
સહકારી બેંકોની ભૂમિકા: સસ્તા વ્યાજે લોન ઉપલબ્ધ કરાવવા અને નાણાકીય સશક્તિકરણમાં સહકારી બેંકોનું યોગદાન.
રોજગાર સર્જન: સહકાર આધારિત ઉદ્યોગો દ્વારા ગ્રામ્ય યુવાનોને રોજગારીના અવસર.
લાભાર્થીઓનું સન્માન
કાર્યક્રમ દરમ્યાન સિદ્ધપુર અને ઊંઝા તાલુકાની સહકારી સંસ્થાઓના પ્રતિનિધિઓ અને લાભાર્થીઓને મંચ પર સન્માનિત કરવામાં આવ્યા. ખેડૂતો અને પશુપાલકોને પુરસ્કાર અને પ્રમાણપત્ર આપી તેમની સેવાઓ અને સિદ્ધિઓને બિરદાવવામાં આવી.
એક ખેડૂતે ભાવવિભોર અવાજે કહ્યું:
“આજે મંચ પર મળેલો આ સન્માન માત્ર મારા માટે નથી, પરંતુ સમગ્ર ખેડૂત સમાજ માટે છે. સહકારના માધ્યમથી અમે અમારા ગામને આગળ લઈ જઈ શકીએ છીએ.”
સ્થાનિક સહકારી આગેવાનોના વિચારો
APMC અધ્યક્ષ વિષ્ણુભાઈ પટેલે પોતાના સંબોધનમાં જણાવ્યું:
“સહકાર એ ગુજરાતની આત્મા છે. ખેડૂતો અને પશુપાલકોની આર્થિક સમૃદ્ધિ સહકારી સંસ્થાઓના સશક્તિકરણથી જ શક્ય છે. આજે આપણે જોઈ રહ્યા છીએ કે સહકાર માધ્યમથી કેટલીયે પરિવારોમાં ખુશહાલી આવી છે.”
સ્થાનિક સહકારી ડિરેક્ટરોએ પણ તેમના અનુભવ શેર કર્યા. ખાસ કરીને યુવા ખેડૂતોએ જણાવ્યું કે સહકારી મંડળોમાં જોડાતા તેમને બજાર સુધી સીધો પ્રવેશ મળ્યો છે અને મધ્યસ્થીઓ પરની નિર્ભરતા ઘટી છે.
ગ્રામ્ય વિકાસમાં સહકારનું યોગદાન
આ કાર્યક્રમ દ્વારા સ્પષ્ટ સંદેશ ગયો કે સહકાર માત્ર આર્થિક સશક્તિકરણનું સાધન નથી, પરંતુ તે સામાજિક વિકાસ અને સમાનતાનો માર્ગ પણ છે. સહકારી સંસ્થાઓ ગામડાંમાં નીચે મુજબના પરિવર્તનો લાવી રહી છે:
ગ્રામ્ય સ્તરે રોજગારીના નવા અવસર
સ્ત્રીઓના સશક્તિકરણ માટે સહકારી જૂથો
શૈક્ષણિક અને આરોગ્ય સેવાઓ સુધી સરળ પહોંચ
ખેતીમાં આધુનિક ટેકનોલોજીના પ્રયોગ
ભવિષ્યની યોજના : “સહકારથી સમૃદ્ધિ – 2025”
કાર્યક્રમનો મુખ્ય ધ્યેય એ હતો કે આવતા વર્ષોમાં સહકારી સંસ્થાઓના માધ્યમથી કેવી રીતે ગામડાંની આર્થિક સ્થિતિમાં સુધારો લાવી શકાય. કેટલાક મુખ્ય લક્ષ્યો નક્કી કરાયા:
સહકારી સંસ્થાઓનું ડિજિટલાઈઝેશન
સૌને સમાન લાભ આપતી નીતિઓ
સ્વદેશી ઉત્પાદનોને પ્રોત્સાહન
યુવાનો અને સ્ત્રીઓને સહકારી ક્ષેત્ર સાથે જોડવાનો પ્રયાસ
ખેતી અને પશુપાલનમાં વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિઓનો અમલ
કાર્યક્રમનો માહોલ
ઓડિટોરિયમમાં હાજર દરેક વ્યક્તિના ચહેરા પર ઉત્સાહ અને આશા છલકાતી હતી. ક્યારેક તાળીઓના ગડગડાટથી આખું હોલ ગુંજતો હતો. ખેડૂતો, પશુપાલકો, સહકારી આગેવાનો – દરેકને લાગતું હતું કે આ કાર્યક્રમ માત્ર ચર્ચા નથી, પરંતુ કાર્યાન્વિત થનારા નિર્ણયોનો મંચ છે.
ઉપસંહાર
“સહકારથી સમૃદ્ધિ – 2025” કાર્યક્રમ સિદ્ધપુરના ઇતિહાસમાં એક મહત્વપૂર્ણ મીલનો પથ્થર સાબિત થયો છે. આ મંચ પરથી સહકાર ક્ષેત્ર માટે નવી દિશા નક્કી કરવામાં આવી છે.
કેન્દ્રીય મંત્રી બળવંત સિંહ રાજપૂતના શબ્દોએ હાજર દરેકના દિલમાં આશાની કિરણ પ્રગટાવી કે સહકાર માધ્યમથી ભારત 2047 સુધી આત્મનિર્ભર બનશે. ખેડૂતો અને પશુપાલકોના વિકાસ માટે સહકારી ક્ષેત્રે ગતિ લાવવી એ આજની જરૂરિયાત છે અને આ કાર્યક્રમ એ જ દિશામાં એક મજબૂત પગલું સાબિત થયો છે.
મુંબઈઃ મહારાષ્ટ્રમાં ગણેશોત્સવની ઉજવણી દર વર્ષે અનોખી ભવ્યતા સાથે થાય છે. દસ દિવસીય આ ઉત્સવની શરૂઆત ભલે ઘરો અને મંડપોમાં ઉત્સાહ સાથે થાય, પરંતુ દોઢ દિવસ, પાંચ દિવસ, સાત દિવસ અને દસ દિવસ જેવા વિવિધ મુહૂર્તે બાપ્પાની વિદાયની પરંપરા ઉજવાય છે. આ વર્ષે પણ મુંબઈ શહેરમાં દોઢ દિવસીય વિસર્જન દરમિયાન શ્રદ્ધાળુઓએ પોતાના પ્રિય વિઘ્નહર્તા બાપ્પાને અતિ ભાવુક વિદાય આપી.
દોઢ દિવસીય પરંપરાનો અર્થ
મુંબઈ અને આસપાસના વિસ્તારોમાં દોઢ દિવસીય ગણેશ વિસર્જનની ખાસ પરંપરા છે. ઘણા પરિવારો પોતાના ઘરમાં નાની મૂર્તિ સ્થાપિત કરી દોઢ દિવસ પછી વિસર્જન કરે છે. માન્યતા છે કે ભગવાન ગણેશને આમંત્રણ આપ્યા બાદ ટૂંકા ગાળામાં જ વિદાય આપવી એ તહેવારની શરૂઆતનો પ્રતીક છે, જેનાથી આખા શહેરમાં ઉત્સવની લહેર વધુ ઉર્જા સાથે આગળ વધે છે.
વિસર્જન દરમિયાન ભક્તોની ભાવુકતા
ગુરુવારે જ્યારે વિસર્જનની પ્રક્રિયા શરૂ થઈ ત્યારે મુંબઈના અનેક વિસ્તારોમાં શ્રદ્ધાળુઓની આંખો ભીની થઈ ગઈ. ભક્તોએ “ગણપતિ બાપ્પા મોરિયા, પુઢચ્યા વર્ષી લવकरિયા”ના ગગનભેદી નાદ સાથે પોતાની પ્રિય મૂર્તિને વિદાય આપી. પરિવારો પોતાના ઘરના નાના બાળકોને સાથે રાખીને બાપ્પાને છેલ્લી આરતી ઉતારતા હતા. મહિલાઓએ પરંપરાગત ગીતો ગાઈને વિદાય આપી. સમગ્ર શહેરમાં એક તરફ વિદાયની વેદના હતી તો બીજી તરફ આવતા વર્ષે ફરીથી બાપ્પા આવવાના આનંદનો ઉત્સાહ પણ દેખાતો હતો.
બીએમસી દ્વારા કૃત્રિમ તળાવોની વ્યવસ્થા
મુંબઈ મહાનગરપાલિકા (BMC) છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી પર્યાવરણમિત્ર વિસર્જન માટે કૃત્રિમ તળાવો ઉભા કરે છે. આ વર્ષે પણ બોરિવલી પશ્ચિમના ગોરાઈ પેપ્સી ગ્રાઉન્ડ અને એલ.ટી. રોડ પર અરુણકુમાર વૈદ્ય ગ્રાઉન્ડ સહિત અનેક જગ્યાઓએ ખાસ કૃત્રિમ તળાવો બનાવવામાં આવ્યા હતા. ભક્તોએ મોટી સંખ્યામાં આ સ્થળોએ જઈ પોતાના બાપ્પાનું વિસર્જન કર્યું. આ વ્યવસ્થા થવાથી સમુદ્ર અને નદીઓમાં જળપ્રદૂષણ ઘટાડવામાં મદદ મળે છે અને એક પર્યાવરણપ્રેમી સંદેશ પણ સમાજમાં જાય છે.
ભીડ સંચાલન અને સુરક્ષા વ્યવસ્થા
વિસર્જન એક સામૂહિક કાર્યક્રમ હોય છે જેમાં હજારો ભક્તો એકસાથે આવે છે. તે માટે બીએમસી અને મુંબઈ પોલીસએ વ્યાપક સુરક્ષા યોજના બનાવી હતી. દરેક સ્થળે સીસીટીવી કેમેરા, પોલીસ બંદોબસ્ત, હોમગાર્ડ તથા સ્વયંસેવકોની ટીમ તહેનાત હતી. ભીડને નિયંત્રિત કરવા માટે ખાસ બેરિકેડિંગ કરવામાં આવી હતી અને મહિલાઓ તથા વડીલોને સહાય કરવા માટે અલગ માર્ગ બનાવવામાં આવ્યો હતો. અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે સમગ્ર વિસર્જન પ્રક્રિયા શાંતિપૂર્ણ રીતે પૂર્ણ થઈ અને કોઈ અનિચ્છનીય ઘટના નોંધાઈ નથી.
સ્વયંસેવકોની સેવા
વિસર્જન સ્થળોએ અનેક સામાજિક સંસ્થાઓ, મંડળો અને સ્વયંસેવકો પણ હાજર રહ્યા હતા. તેઓ ભક્તોને માર્ગદર્શન આપતા, પાણી અને પ્રથમ સારવાર જેવી સુવિધા ઉપલબ્ધ કરાવતા હતા. ઘણા સ્વયંસેવકો ભક્તોને કૃત્રિમ તળાવમાં મૂર્તિ મૂકવામાં મદદ કરતા હતા જેથી લોકોને તકલીફ ન પડે. આ સેવાભાવથી સમગ્ર કાર્યક્રમ વધુ વ્યવસ્થિત અને સૌહાર્દપૂર્ણ બન્યો.
પર્યાવરણ માટે જાગૃતિ
વિસર્જન સમયે “ઈકો-ફ્રેન્ડલી ગણેશ”નો સંદેશ પણ વ્યાપક રીતે પ્રસારીત થયો. માટીના ગણેશજીની મૂર્તિ બનાવવાની પ્રથા હવે વધી રહી છે. ઘણા પરિવારો પ્લાસ્ટર ઓફ પેરિસની મૂર્તિને બદલે માટીની મૂર્તિ સ્થાપિત કરે છે જે પાણીમાં સહેલાઈથી વિલીન થઈ જાય છે અને પર્યાવરણને નુકસાન પહોંચાડતું નથી. મહાનગરપાલિકાએ ખાસ કરીને પર્યાવરણપ્રેમી મૂર્તિઓને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે અને તેના માટે અલગ ઝોન પણ ગોઠવ્યા છે.
પરિવારોની લાગણીસભર ક્ષણો
ઘણા પરિવારો માટે વિસર્જન માત્ર ધાર્મિક વિધિ નથી પરંતુ લાગણીથી ભરેલો પ્રસંગ છે. ઘરમાં બાપ્પાને લાવ્યા પછી દોઢ દિવસ દરમિયાન પૂજા-અર્ચના, આરતી, મહેમાનોના આગમન અને પ્રસાદની વહેંચણીનો આનંદ માણ્યા બાદ વિદાયનો ક્ષણ આવે છે. તે સમયે ઘરના દરેક સભ્યની આંખોમાં આંસુ આવી જાય છે. બાળકો તો ખાસ કરીને “બાપ્પા હજી થોડા દિવસ રહો” એવી ભાવના સાથે મૂર્તિને વિદાય આપે છે.
સાંસ્કૃતિક એકતા અને સૌહાર્દ
મુંબઈના વિસર્જન સ્થળોએ માત્ર હિંદુ ભક્તો જ નહીં પરંતુ અન્ય ધર્મના લોકો પણ હાજર રહે છે. ઘણા વિસ્તારોમાં મુસ્લિમ સમાજના લોકો પાણી આપવાની સેવા કરે છે, કેટલાક ખ્રિસ્તી ભાઈઓ સ્વયંસેવક તરીકે મદદ કરે છે. આ રીતે દોઢ દિવસીય વિસર્જન સાંસ્કૃતિક સમરસતા અને સૌહાર્દનો જીવંત દાખલો બની રહે છે.
વિસર્જન દરમિયાન આર્ટ અને સંગીતનો રંગ
ઘણા મંડળોએ પોતાના બાપ્પાને વિદાય આપતી વખતે ઢોલ-તાશા, લેજીમ અને પરંપરાગત નૃત્ય દ્વારા કાર્યક્રમ યોજ્યા. ભક્તિ ગીતો ગવાયા, આરતીના નાદ થયા અને ઢોલના ગાજતાં અવાજ વચ્ચે બાપ્પાની મૂર્તિ કૃત્રિમ તળાવમાં વિલિન થઈ ગઈ. આ દ્રશ્યો સૌના હૃદયને સ્પર્શી ગયા.
અધિકારીઓની પ્રસંશા
વિસર્જન પૂર્ણ થયા બાદ મહાનગરપાલિકા અને પોલીસ અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે લોકોનો સહકાર ઉત્તમ રહ્યો અને સૌએ નિયમોનું પાલન કર્યું. “લોકોની સમજદારી અને સ્વયંસેવકોના સહકારથી જ આ પ્રક્રિયા સરળતાથી પૂર્ણ થઈ શકી,” એવો અભિપ્રાય અધિકારીઓએ આપ્યો.
વિદાય પછી ફરી આગમનની રાહ
દોઢ દિવસીય વિસર્જન પૂર્ણ થયા પછી હવે ભક્તોની નજર પાંચ દિવસીય અને દસ દિવસીય વિસર્જન તરફ છે. પરંતુ દરેક પરિવાર પોતાના હૃદયમાં એક જ પ્રાર્થના રાખે છે – “બાપ્પા, આવતા વર્ષે ફરી જલ્દી આવજો.” આ ભાવનાએ સમગ્ર શહેરને એકસાથે જોડ્યો છે.
મુંબઈમાં દોઢ દિવસના ગણપતિ વિસર્જન દરમ્યાન ભક્તોએ પોતાના પ્રિય બાપ્પાને ભાવુક વિદાય આપી. બીએમસી અને પોલીસ દ્વારા ગોઠવવામાં આવેલી વ્યવસ્થાઓ, સ્વયંસેવકોની સેવા અને પર્યાવરણપ્રેમી તળાવોની સુવિધાઓને કારણે સમગ્ર પ્રક્રિયા શાંતિપૂર્ણ રીતે પૂર્ણ થઈ. ભક્તિ, સંગીત, લાગણી અને પર્યાવરણ જાગૃતિ – આ બધાનો અનોખો મેળાપ મુંબઈના આ વિસર્જન પ્રસંગે જોવા મળ્યો.
ગોંડલ તાલુકાના જામવાડી ગામે આ વર્ષે ગણેશ મહોત્સવની ઉજવણી અતિશય ધામધૂમ, શ્રદ્ધા અને ઉત્સાહ સાથે કરવામાં આવી હતી. દસ દિવસ સુધી ચાલનારા આ ભવ્ય મહોત્સવની શરૂઆત શ્રી ગણેશજીની પ્રતિમા સ્થાપના અને ઢોલ-નગારાના ગાજતાં અવાજ વચ્ચે સામૈયા સાથે કરવામાં આવી હતી. સમગ્ર ગામમાં ભક્તિભાવ અને સાંસ્કૃતિક માહોલ છવાયો હતો.
મૂર્તિ સ્થાપનનો ભવ્ય પ્રસંગ
ગણેશ ચતુર્થીના પાવન દિવસે ગોવિંદભાઈ મકવાણા ના નિવાસ સ્થાને પવિત્ર વિધિ સાથે શ્રી ગણેશજીની પ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવી. શ્રીજીના સામૈયા માટે ગામના નાના મોટા, યુવા અને વૃદ્ધ સૌજનોએ જોડાઈને ગાજતા ઢોલ નગારાની સાથે પ્રભાત ફેરા જેવો માહોલ સર્જ્યો હતો. રંગબેરંગી વસ્ત્રોમાં સજ્જ નાનાં-મોટાં બાળકો અને મહિલાઓએ ભજન-કીર્તન સાથે સામૈયાને વધુ આકર્ષક બનાવ્યો હતો.
સામૈયા દરમિયાન શ્રી ગણેશજીના જયઘોષો સાથે ભક્તિગીતો ગવાયા, જ્યારે યુવાનો ઉત્સાહભેર નૃત્ય કરતા દેખાયા. દરેક ઘરની બહાર દીવડાં પ્રગટાવીને અને રંગોળી બનાવીને ભક્તોએ વિઘ્નહર્તા ભગવાનને આવકાર્યો. આ પ્રસંગે ગામના લોકો વચ્ચે ભાઈચારું અને સામૂહિક એકતાનો સુંદર સંદેશો ઝળહળતો જોવા મળ્યો.
આગેવાનોની ઉપસ્થિતિ અને આશીર્વચન
આ ભવ્ય પ્રસંગે રાજકોટ જીલ્લા ભાજપ ઉપપ્રમુખ પ્રફુલભાઈ ટોળીયા વિશેષ રૂપે હાજર રહ્યા. તેમણે પોતાના આશીર્વચન શબ્દોમાં જણાવ્યું કે, “ગણેશ મહોત્સવ માત્ર ધાર્મિક જ નહીં પરંતુ સામાજિક એકતા અને રાષ્ટ્રીય ચેતનાનું પણ પ્રતિક છે. દસ દિવસ સુધી ચાલતા આ ઉત્સવમાં સૌને સાથે મળીને આનંદ માણવો જોઈએ. ગામના યુવાનોને સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોમાં આગળ આવવું જોઈએ, કેમ કે આવી પ્રવૃત્તિઓ ભવિષ્યની પેઢીને સંસ્કાર આપવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે.”
તેમની સાથે ગામના અગ્રણી વિનુભાઇ મોણપરા, ગોંડલ યુવા ભાજપ ઉપપ્રમુખ કુલદીપસિંહ જાડેજા, તેમજ અન્ય આગેવાનો હાજર રહીને શ્રી ગણેશજીની આરતીમાં ભાગ લીધો. આગેવાનોની ઉપસ્થિતિએ સમગ્ર કાર્યક્રમને વધુ પ્રેરણાદાયી બનાવ્યો.
દસ દિવસીય મહોત્સવનું આયોજન
જામવાડી ગામે યોજાયેલા આ દસ દિવસીય ગણેશ મહોત્સવમાં રોજ સવાર-સાંજ આરતી કરવામાં આવશે. આરતી બાદ ગામના બાળકો અને યુવાનો દ્વારા ભજન-કીર્તન, રાસ-ગરબા અને સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવશે. મહિલાઓ દ્વારા દરરોજ આરતી પછી ભક્તિગીતો ગવાશે, જેનાથી ભક્તિમય માહોલ રચાશે.
સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોમાં ખાસ કરીને ગામની પ્રતિભાશાળી વિદ્યાર્થિનીઓ અને યુવાનો પોતાની કલા રજૂ કરશે. ગામના વડીલો દ્વારા પૌરાણિક વાર્તાઓ, ભાગવત કથાના પ્રસંગો અને ગણેશજીના જીવન સાથે સંકળાયેલી કથાઓનું વર્ણન કરવામાં આવશે. આથી બાળકોમાં ધાર્મિક ચેતના અને સંસ્કૃતિ પ્રત્યે પ્રેમ પેદા થશે.
સામાજિક સેવા અને સમાજજાગૃતિના કાર્યક્રમો
ગણેશ મહોત્સવને માત્ર ધાર્મિક કાર્યક્રમ સુધી સીમિત ન રાખતા ગામના યુવાનો અને આગેવાનોએ સામાજિક સેવા માટે પણ આયોજન કર્યું છે. દસ દિવસ દરમ્યાન રક્તદાન શિબિર, તબીબી તપાસ કેમ્પ, તેમજ સ્વચ્છતા અભિયાન જેવા કાર્યક્રમો યોજવામાં આવશે.
ખાસ કરીને યુવા મંડળ દ્વારા ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં સ્વચ્છતા માટે પ્રેરણા આપવામાં આવશે. “ક્લીન વિલેજ – ગ્રીન વિલેજ” ના સૂત્ર સાથે ગામના ગલીઓ અને મંદિરોની આસપાસ સફાઈ અભિયાન હાથ ધરાશે. આ ઉપરાંત વૃક્ષારોપણ અભિયાન પણ યોજાશે જેથી ગામમાં હરિયાળો માહોલ વિકસી શકે.
રાસ-ગરબા અને સાંસ્કૃતિક ઝલક
દરરોજ રાત્રે આરતી બાદ રંગબેરંગી વસ્ત્રોમાં સજ્જ યુવતીઓ અને યુવાનો મંચ પર ઉતરીને પરંપરાગત રાસ-ગરબા રમશે. લોકગીતો અને ભક્તિગીતોની મધુર ધૂન વચ્ચે ગામની ગલીઓમાં રાસ-ગરબાનું મનમોહક દૃશ્ય સર્જાશે.
ગરબાના પ્રસંગે મહિલાઓ દ્વારા પરંપરાગત વસ્ત્રોમાં “હું ગોકુળ ગામની ગૌરી” જેવા ભજન-ગરબા ગવાશે, જ્યારે યુવાનો નવીન લોકગીતો પર તાળ મિલાવશે. આ રીતે ધર્મ અને સંસ્કૃતિનો સંગમ સર્જાશે.
એકતા અને ભાઈચારાનું પ્રતિક
જામવાડી ગામે યોજાયેલો આ ગણેશ મહોત્સવ ગામની એકતા અને ભાઈચારાનું અનોખું પ્રતિક બની રહ્યો છે. દરેક ઘરના સભ્યોએ પોતાના યોગદાન દ્વારા આ ઉત્સવને સફળ બનાવ્યો છે. ક્યારેક નાનાં બાળકો દ્વારા બનાવેલી રંગોળી, તો ક્યારેક વડીલો દ્વારા કરાતી આરતી – દરેક કાર્યમાં ગામની ભાવનાત્મક એકતા દેખાઈ રહી છે.
યુવા મંડળ, મહિલા મંડળ અને આગેવાનો સૌ સાથે મળીને કાર્યક્રમોને સફળ બનાવી રહ્યા છે. આથી ગામમાં ભાઈચારો, પરસ્પર સહકાર અને ધર્મપ્રેમનો ઉત્તમ સંદેશો પ્રસર્યો છે.
વિસર્જનનો ભાવુક પ્રસંગ
દસ દિવસ સુધી પૂજા-અર્ચના, ભજન-કીર્તન અને સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો બાદ અંતિમ દિવસે શ્રી ગણેશજીની વિસર્જન યાત્રા ગામના મુખ્ય માર્ગોથી પસાર થશે. ભક્તો દ્વારા “ગણપતિ બાપ્પા મોરિયા, આગળના વર્ષે તું જલ્દી આવ” ના જયઘોષ સાથે ભાવુક વિદાય આપવામાં આવશે.
નાના બાળકો અને યુવાનો નૃત્ય કરતા વિસર્જન યાત્રામાં જોડાશે, જ્યારે મહિલાઓ દ્વારા મીઠાઈનો પ્રસાદ વિતરણ થશે. વિસર્જન પ્રસંગે ગામના લોકો વચ્ચે આંસુભરી વિદાય અને આવતા વર્ષે ફરી મળવાની આતુરતા જોવા મળશે.
ઉપસંહાર
જામવાડી ગામે આ વર્ષે ગણેશ મહોત્સવ માત્ર ધાર્મિક પ્રસંગ જ નહીં પરંતુ સામૂહિક એકતા, ભક્તિભાવ, સંસ્કૃતિ અને સમાજસેવાનો ઉત્તમ ઉત્સવ બની રહ્યો છે. ગામના લોકોની ભક્તિ, આગેવાનોની ઉપસ્થિતિ અને યુવાનોની મહેનતે આ મહોત્સવને યાદગાર બનાવી દીધો છે.
આવો ઉત્સવ ગામના સામાજિક જીવનને નવી ઊર્જા આપે છે, એકતાનો સંદેશ ફેલાવે છે અને ભવિષ્યની પેઢીને સંસ્કૃતિ સાથે જોડે છે.
