મુંબઈના ગણેશોત્સવની ઓળખ ગણાતા ગૌડ સારસ્વત બ્રાહ્મણ (GSB) સેવા મંડળના બાપ્પા આ વર્ષે પોતાના ૭૧મા વર્ષમાં પ્રવેશ્યા છે. દર વર્ષે જેમ, આ વર્ષે પણ કિંગ્સ સર્કલ અને વડાલામાં બિરાજમાન થયેલા આ વિઘ્નહર્તા ગણપતિના પ્રથમ દર્શન સોમવારથી શરૂ થયા છે. પંડાલમાં પ્રવેશતા જ જે દિવ્યતા, પવિત્રતા અને વૈભવનો અનુભવ થાય છે, તે મુંબઈની સંસ્કૃતિનો અનોખો અહેસાસ કરાવે છે.

પરંપરા સાથે આધુનિકતા

આ વર્ષે GSB સેવા મંડળે ખાસ એક અનોખો આગ્રહ કર્યો છે. મંડળે જાહેર કર્યું છે કે દરશનાર્થીઓએ હિંદુ પરંપરા અનુસાર ટ્રેડિશનલ કપડાં પહેરીને આવવું જોઈએ. મંડળનો મત છે કે બાપ્પાના દર્શન એ માત્ર ધાર્મિક ક્રિયા નથી, પરંતુ એક આધ્યાત્મિક અનુભવ છે, જે પરંપરાગત વસ્ત્રો પહેરીને વધુ પવિત્રતા સાથે અનુભવાય છે.

પુરુષો માટે ધોતી-કુર્તો અથવા પરંપરાગત વસ્ત્રો અને સ્ત્રીઓ માટે સાડી કે ભારતીય પોશાક ધારણ કરવાની અપીલ કરવામાં આવી છે. આ આગ્રહને ઘણા ભક્તોએ આવકાર્યો છે, કારણ કે તે ભારતીય સંસ્કૃતિ અને પરંપરાને આગળ ધપાવવાનો પ્રયાસ છે.

પાંચ દિવસના દર્શન

GSB સેવા મંડળના આ બાપ્પાના દર્શન માત્ર પાંચ દિવસ માટે રાખવામાં આવે છે. આ ટૂંકા ગાળાના છતાં અત્યંત વિશાળ પંડાલમાં દર વર્ષે લાખો ભક્તો ઉમટી પડે છે.

આ વખતે બાપ્પાના મંત્રમુગ્ધ કરાવતા સ્વરૂપ સાથે નવી ચાંદીની પ્રભાવરી (બાપ્પાની પાછળ મુકાતી શોભાયમાન પૃષ્ઠભૂમિ)નું પણ અનાવરણ કરવામાં આવ્યું છે. આ પ્રભાવરી પર વિવિધ ધાર્મિક ચિહ્નો અંકિત કરવામાં આવ્યા છે, જે ભક્તોને આધ્યાત્મિક આનંદનો અનુભવ કરાવે છે.

શ્રીમંત બાપ્પાનો ભવ્ય વીમો

GSB સેવા મંડળના ગણપતિને દેશના સૌથી શ્રીમંત બાપ્પા કહેવામાં આવે છે. તેનું કારણ એ છે કે દર વર્ષે બાપ્પાને ચઢાવાતા સોનાં-ચાંદીના આભૂષણો અને દાનમાં મળતી કિંમતી વસ્તુઓ.

• આ વર્ષે બાપ્પા માટે કુલ ₹474.46 કરોડનો વીમો ઉતારવામાં આવ્યો છે.

• ગયા વર્ષે આ વીમો ₹400.58 કરોડનો હતો.

• બાપ્પા પાસે આ વખતે લગભગ 69 કિલો સોનું અને 336 કિલો ચાંદીના આભૂષણો છે.

અથવા એ કહી શકાય કે આ માત્ર એક ધાર્મિક કાર્યક્રમ નથી, પરંતુ વિશ્વના સૌથી મોંઘા અને સુરક્ષિત ઉત્સવોમાંનો એક છે.

વીમાની રકમનો વહિબંટી હિસ્સો

માત્ર બાપ્પાના આભૂષણો માટે જ નહીં, પણ આખા કાર્યક્રમને સુરક્ષિત બનાવવા માટે પણ વીમાની વિશાળ રકમ ફાળવવામાં આવી છે.

• લગભગ ₹375 કરોડનો વીમો સ્વયંસેવકો, પૂજારીઓ, રસોઈયાઓ, ચંપલના સ્ટૉલ સંભાળનારા સેવકો, ગાર્ડ્સ સહિત સેવામાં જોડાયેલા લોકો માટે રાખવામાં આવ્યો છે.

• ₹30 કરોડનો વીમો ભક્તો, સ્ટેડિયમ, મંડપ અને અન્ય સુવિધાઓ માટે ફાળવાયો છે.

અથવા સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, બાપ્પાના દર્શનાર્થીઓ અને સેવા સાથે જોડાયેલા દરેક વ્યક્તિની સલામતી મંડળ માટે એટલી જ મહત્વની છે જેટલી બાપ્પાની.

પંડાલમાં ભક્તિ અને ભવ્યતા

GSB સેવા મંડળના પંડાલમાં પ્રવેશતાંજ મંત્રોચ્ચાર, ઘંટનાદ અને પરંપરાગત સંગીતનો અનુભવ થાય છે. પૂજારીઓ દ્વારા રોજ પરંપરાગત રીતે અર્ચન, પૂજન અને આરતી થાય છે.

ભક્તો કહે છે કે અહીં પ્રવેશતાં જ એવું લાગે છે કે આપણે કોઈ આધ્યાત્મિક લોકમાં પહોંચી ગયા હોઈએ. ખાસ કરીને બાપ્પાનું સ્વરૂપ, ચાંદીની પ્રભાવરી અને સોનાનાં આભૂષણો મળીને એક અદ્ભુત દ્રશ્ય સર્જે છે.

સામાજિક કાર્યમાં અગ્રેસર

GSB સેવા મંડળ માત્ર ભવ્ય ઉત્સવ ઉજવવામાં જ નહીં, પરંતુ સામાજિક કાર્યમાં પણ આગળ છે. દર વર્ષે મંડળ દ્વારા :

• ગરીબ અને જરૂરિયાતમંદો માટે મદદ,

• આરોગ્ય સેવાઓ,

• શિક્ષણ ક્ષેત્રે સહાય,

• અને વિવિધ સામાજિક યોજનાઓ ચલાવવામાં આવે છે.

આ વર્ષે પણ મંડળે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે ગણેશોત્સવ દરમિયાન મળતા દાનમાંથી એક મોટો હિસ્સો પછાત વર્ગો અને જરૂરિયાતમંદોને મદદરૂપ કરવામાં આવશે.

ભક્તોની ઉમટી રહેલી ભીડ

સોમવારે પ્રથમ દર્શન ખુલતા જ હજારોની સંખ્યામાં ભક્તો ઉમટી પડ્યા.

• મુંબઈ જ નહીં, પરંતુ ગુજરાત, કર્ણાટક, કેરળ અને દેશના અન્ય પ્રાંતોમાંથી પણ ભક્તો ખાસ કરીને આ પંડાલના દર્શન કરવા માટે આવે છે.

• સોશિયલ મીડિયાના માધ્યમથી પણ આ પંડાલની તસવીરો અને વીડિયો દેશભરમાં વાયરલ થતા હોય છે.

સુરક્ષા વ્યવસ્થા

બાપ્પાનો વીમો જેટલો મોટો છે, એટલી જ મોટી સુરક્ષા વ્યવસ્થા પણ ગોઠવાઈ છે.

• પંડાલમાં CCTV કેમેરા, મેટલ ડિટેક્ટર ગેટ્સ અને પોલીસ તૈનાત છે.

• સાથે સાથે મંડળના સ્વયંસેવકો સતત ભીડનું સંચાલન કરે છે.

• મહિલાઓ અને વૃદ્ધ ભક્તો માટે ખાસ સુવિધાઓ ગોઠવવામાં આવી છે.

પરંપરાગત વસ્ત્રોનો આગ્રહ કેમ?

મંડળના અધિકારીઓ કહે છે કે –
“અમે ઈચ્છીએ છીએ કે ભક્તો જ્યારે બાપ્પાના દર્શન કરવા આવે ત્યારે તેઓ પોતાનું મન, વાણી અને વસ્ત્ર – ત્રણેય રીતે શુદ્ધતા સાથે આવે. પરંપરાગત વસ્ત્રો ધારણ કરવાથી એક જુદીજ પવિત્રતા અનુભવાય છે. આ માત્ર નિયમ નથી, પરંતુ એક આધ્યાત્મિક સંદેશ છે.”

ભક્તોની પ્રતિક્રિયા

કેટલાક ભક્તોએ જણાવ્યું કે તેમને આ નિયમ ખુબ ગમ્યો.

• “આજે જ્યાં પશ્ચિમી પોશાકો વધુ પ્રચલિત છે, ત્યાં આ પ્રકારનો આગ્રહ આપણને આપણા મૂળ સાથે જોડે છે.”

• “સાડી કે ધોતી પહેરીને જ્યારે પંડાલમાં પ્રવેશીએ છીએ, ત્યારે ખરેખર એવું લાગે છે કે આપણે પૂજાના માહોલમાં છીએ.”

કેટલાંક યુવાનો માટે શરૂઆતમાં આ થોડું અચરજરૂપ લાગ્યું, પરંતુ પછી તેઓએ પણ તેનો આનંદ માણ્યો.

અંતિમ વિચાર

GSB સેવા મંડળનો આ ઉત્સવ માત્ર મુંબઈનો નહીં પરંતુ સમગ્ર દેશનો ગૌરવ બની ગયો છે. ભવ્યતા, પરંપરા, સામાજિક સેવા અને સુરક્ષાનું અદ્દભુત સંયોજન અહીં જોવા મળે છે.

આ વર્ષે પરંપરાગત વસ્ત્રો પહેરીને આવવાનો અનુરોધ એક નવો સંદેશ આપે છે – પરંપરા જાળવી રાખીને પણ આધુનિકતા સાથે ઉત્સવ ઉજવી શકાય છે.

WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL

FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…

Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl

TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl

જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060

મુંબઈ – ગણેશ ચતુર્થી હવે બારણે આવી પહોંચી છે. શહેરમાં અનેક વિસ્તારોમાં પંડાલો સજાઈ ચૂક્યા છે, બાપ્પાનું આગમન થઈ ગયું છે અને આવતીકાલે વિધિવત રીતે પૂજા–અર્ચના સાથે ઉત્સવનો શુભારંભ થશે. દર વર્ષની જેમ આ વર્ષે પણ મુંબઈ મહાનગરપાલિકા (BMC)એ માત્ર ઉત્સવની ઉજવણી જ નહીં, પરંતુ તેના અંતે થતા ગણેશમૂર્તિ વિસર્જન માટે ખાસ તૈયારી હાથ ધરી છે.

આ વર્ષે ખાસ કરીને પર્યાવરણને અનુકૂળ રીતો અપનાવવા પર ભાર મુકાયો છે. વિસર્જન માટે કુદરતી જળાશયો પર ભાર ન પડે તે માટે BMCએ શહેરમાં અનેક કૃત્રિમ તળાવો (Artificial Ponds) ઉભા કર્યા છે.

વિસર્જન માટે BMCની વિશેષ તૈયારી

સૌ પ્રથમ દોઢ દિવસની ગણેશમૂર્તિઓનું વિસર્જન થશે. તહેવારના આ શરૂઆતના તબક્કામાં જ હજારો મૂર્તિઓનું વિસર્જન થતું હોય છે. આવી સ્થિતિમાં કુદરતી જળાશયો જેવા કે દરિયાકિનારા, નદીઓ અને તળાવો પર ભારે બોજ ન પડે, તે માટે બીએમસી આ વર્ષે પણ મોટા પાયે કૃત્રિમ તળાવો તૈયાર કરી રહી છે.

• ગયા વર્ષે મુંબઈનાં કુલ ૨૦૬ કૃત્રિમ તળાવોમાં ૮૫,૩૦૫ જેટલી મૂર્તિઓનું વિસર્જન કરવામાં આવ્યું હતું.

• આ વર્ષે બીએમસી એમાં વધારો કરીને વધારાનાં ૭૫ નવા કૃત્રિમ તળાવો ઉભા કરી રહી છે.

• આ પગલાથી નાગરિકોને વધુ વિકલ્પ મળશે અને વિસર્જન સ્થળોએ ભીડ પણ ઘટશે.

વિશિષ્ટ સ્થળોની તૈયારી

• કાંદીવલી ઠાકુર વિલેજ – દાદોજી કોંડદેવ ગ્રાઉન્ડ : અહીં વિશાળ કૃત્રિમ તળાવ બનાવવામાં આવ્યું છે. આજુબાજુના વિસ્તારોના રહેવાસીઓ માટે આ તળાવ વિસર્જન માટેનું મહત્વનું કેન્દ્ર બનશે.

• ગિરગાંવ ચૌપાટી : અહીં દર વર્ષે મોટી સંખ્યામાં ભક્તો આવતા હોવાથી ચાર નવા કૃત્રિમ તળાવો ઉભા કરાયા છે.

• શહેરના અન્ય વિસ્તારોમાં પણ નાના–મોટા કૃત્રિમ તળાવો ઉભા કરાયા છે જેથી લોકો પોતાના વિસ્તાર નજીક વિસર્જન કરી શકે.

કાનૂની માર્ગદર્શન અને હાઈકોર્ટના આદેશો

હાઈકોર્ટના આદેશો અનુસાર, વિસર્જન દરમિયાન ખાસ ધ્યાન રાખવાનું રહેશે કે **Plaster of Paris (POP)**થી બનેલી મૂર્તિઓના અવશેષો પર્યાવરણને નુકસાન ન કરે.

• POP મૂર્તિઓના અવશેષોને એકત્રિત કરવા માટે ખાસ સુવિધાઓ ઉભી કરાઈ છે.

• કૃત્રિમ તથા કુદરતી બંને જળાશયો પર અવશેષ સંકલન કેન્દ્રો ઉભા કરવામાં આવશે.

• વિસર્જન બાદ આ અવશેષોને વૈજ્ઞાનિક રીતે નષ્ટ કરવાની પ્રક્રિયા હાથ ધરાશે.

નાગરિકોને માર્ગદર્શન

BMCએ નાગરિકોને યોગ્ય માર્ગદર્શન આપવા માટે વિશાળ અભિયાન શરૂ કર્યું છે.

• પોસ્ટર્સ અને બેનરો : ઠાકુર વિલેજ સહિત અનેક વિસ્તારોમાં પોસ્ટર્સ લગાવવામાં આવ્યા છે, જેમાં શહેરભરના કૃત્રિમ તળાવોનું નામ અને સરનામું આપવામાં આવ્યું છે.

• નીયમાવલી (Guidelines) : નોટીસબોર્ડ મારફતે લોકોને જણાવવામાં આવી રહ્યું છે કે વિસર્જન દરમિયાન કયા નિયમોનું પાલન કરવું જરૂરી છે.

• નાગરિકોને વિનંતી કરવામાં આવી રહી છે કે પર્યાવરણને અનુકૂળ કૃત્રિમ તળાવોમાં જ વિસર્જન કરવાનું પસંદ કરે.

પર્યાવરણમિત્ર અભિગમ

ગણેશોત્સવ માત્ર ધાર્મિક અને સામાજિક જ નહીં, પરંતુ પર્યાવરણ સાથે જોડાયેલો મુદ્દો પણ છે. દર વર્ષે લાખો મૂર્તિઓ દરિયામાં કે નદીઓમાં વિસર્જિત થતી હોવાના કારણે પાણી પ્રદૂષણ ગંભીર સમસ્યા બની રહી હતી. હવે BMC દ્વારા ઉભા કરાયેલા કૃત્રિમ તળાવો આ સમસ્યાનો એક સારો વિકલ્પ સાબિત થઈ રહ્યા છે.

• પર્યાવરણપ્રેમી સંગઠનો પણ BMCના આ પગલાનું સ્વાગત કરી રહ્યા છે.

• છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી મોટી સંખ્યામાં નાગરિકોએ કુદરતી જળાશયો છોડીને કૃત્રિમ તળાવો પસંદ કર્યા છે.

નિષ્કર્ષ

ગણેશ ચતુર્થી 2025ના આ અવસર પર BMCની તૈયારીઓ સ્પષ્ટ કરે છે કે હવે શહેર વધુને વધુ પર્યાવરણમિત્ર વિસર્જન તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. કૃત્રિમ તળાવોના વધતા વિકલ્પો, POP મૂર્તિઓના અવશેષોની વૈજ્ઞાનિક રીતે નિકાલ અને નાગરિકોમાં જાગૃતિ અભિયાન – આ બધું સાથે મળી મુંબઈને ગણેશોત્સવ દરમિયાન પર્યાવરણની દિશામાં એક સકારાત્મક ઉદાહરણ પૂરું પાડશે.

WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL

FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…

Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl

TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl

જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060

મુંબઈ – ગણેશ ચતુર્થીના આગમન સાથે જ મુંબઈમાં ફરી વરસાદની એન્ટ્રી થવા જઈ રહી છે. છેલ્લા કેટલાક દિવસથી વરસાદે વિરામ લીધો હતો, પરંતુ હવે હવામાન વિભાગે આગાહી કરી છે કે આગામી પાંચ દિવસ દરમિયાન મુંબઈ અને ઉપનગરોમાં છૂટાછવાયો થી લઈને ભારે વરસાદ પડશે. ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD)એ શહેર માટે યલો એલર્ટ જાહેર કર્યું છે, જે મુજબ નાગરિકોએ સાવધાની રાખવાની જરૂર છે.

તાજેતરના હવામાનની સ્થિતિ

ગયા અઠવાડિયાની શરૂઆતમાં મુંબઈમાં ભારે વરસાદ પડ્યો હતો, જેના કારણે અનેક વિસ્તારોમાં પાણી ભરાઈ ગયા હતા. ટ્રાફિક વ્યવસ્થા ખોરવાઈ ગઈ હતી, ટ્રેનો મોડેથી દોડતી હતી અને ઓફિસ જનારાઓને ભારે મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. ત્યારબાદ 3–4 દિવસ વરસાદે વિરામ લીધો, જેના કારણે શહેરમાં થોડી રાહત જોવા મળી હતી. પરંતુ હવે ફરીથી વાદળો છવાઈ રહ્યા છે અને હવામાન વિભાગે વરસાદની ચેતવણી આપી છે.

આગાહી પ્રમાણે વરસાદનો સમયપત્રક

• 26 ઑગસ્ટ – મુંબઈમાં છૂટાછવાયો વરસાદ અને વાદળછાયું વાતાવરણ રહેશે.

• 27 ઑગસ્ટ – શહેરના કેટલાક ભાગોમાં ભારે વરસાદની આગાહી છે.

• 28 ઑગસ્ટ – મધ્યમ વરસાદ પડવાની શક્યતા છે.

• 29 ઑગસ્ટ – છૂટાછવાયા વિસ્તારોમાં ફરી ભારે વરસાદ પડી શકે છે.

• 30 ઑગસ્ટ – હળવો થી મધ્યમ વરસાદ પડવાની શક્યતા છે.

આગામી પાંચ દિવસ માટે હવામાન વિભાગે સ્પષ્ટ ચેતવણી આપી છે કે વરસાદ સમયે સાવચેતી રાખવી જરૂરી છે, ખાસ કરીને તે વિસ્તારોમાં જ્યાં પાણી ભરાવાની સમસ્યા વારંવાર ઊભી થાય છે.

ગણેશોત્સવ અને વરસાદનું સંયોજન

મુંબઈમાં ગણેશોત્સવ દરમિયાન લાખો લોકો પંડાલોમાં ઉમટી પડે છે. બાપ્પાના આગમનથી લઈને વિસર્જન સુધી આખું શહેર રંગે ચંગે સજાય છે. પરંતુ આ વખતે વરસાદની આગાહી તહેવારી ઉજવણીમાં થોડો ખલેલ ઊભો કરી શકે છે. ખાસ કરીને 27 અને 29 ઑગસ્ટે ભારે વરસાદની શક્યતા હોવાથી વિસર્જન માટે જતી મોસમમાં મુશ્કેલીઓ વધી શકે છે.

પંડાલોનું આયોજન કરનારા મંડળોને છાપરા, પાણી ન જમા થાય તેવી વ્યવસ્થા અને ઇલેક્ટ્રિક વાયરિંગ અંગે ખાસ કાળજી રાખવા વિનંતી કરવામાં આવી છે.

નાગરિકો માટે IMDની સલાહ

• ભારે વરસાદની આગાહી દરમિયાન દરિયાકાંઠા નજીક જવાનું ટાળવું.

• પાણી ભરાયેલા વિસ્તારોમાં વાહન હાંકી ન જવું.

• તોફાની પવન અને વીજળીના કારણે ખતરનાક ઝાડ કે વાયર પાસે ન જવું.

• જાહેર પરિવહનનો ઉપયોગ શક્ય હોય ત્યાં સુધી કરવો.

• તહેવારી ઉજવણીમાં વરસાદને ધ્યાનમાં રાખીને આયોજન કરવું.

ટ્રાફિક અને ટ્રાન્સપોર્ટ પર અસર

ગત વખતે ભારે વરસાદે મુંબઈની ટ્રાફિક વ્યવસ્થા અસ્તવ્યસ્ત કરી દીધી હતી. અનેક મુખ્ય માર્ગો પાણીમાં ગરકાવ થઈ ગયા હતા. આ વખતે પણ જો ભારે વરસાદ પડશે તો રસ્તાઓ પર ટ્રાફિક જામની સ્થિતિ ઊભી થઈ શકે છે. રેલવે અધિકારીઓએ પણ મોનસૂન કન્ટ્રોલ રૂમને એલર્ટ પર રાખ્યો છે, જેથી વરસાદ વધે તો તરત કાર્યવાહી કરી શકાય.

નિષ્કર્ષ

મુંબઈમાં વરસાદ અને ગણેશોત્સવ એકસાથે આવે એ નવી વાત નથી. મુંબઈકર્સ માટે આ બંને રોજિંદા જીવનનો હિસ્સો બની ગયા છે. આ વર્ષે પણ બાપ્પાના આગમન સાથે વાદળો છવાઈ રહ્યા છે અને હવામાન વિભાગે યલો એલર્ટ જાહેર કર્યું છે. જો નાગરિકો સાવચેતી રાખે, ટ્રાફિક નિયમોનું પાલન કરે અને હવામાન વિભાગની સૂચનાઓનું અનુસરણ કરે તો તહેવારનો આનંદ ઓછો નહીં થાય.

WhatsApp link-
https://chat.whatsapp.com/L18FV1R9B1r42hmCOLc6QL

FACEBOOK LINK –
https://www.facebook.com/SamaySandesh…

Instagram link –
https://t.me/joinchat/g1_gPdcFxtM1NDZl

TELEGRAM LINK –
https://t.me/joinchat/uIljpkLp6VViYjRl

જનતાના અવાજને અમે કરીશુ ઉજાગર…
સંપર્ક કરો. +91 88660 66060